राष्ट्रीय गान

आचार्य प्रभा

सगरमाथा शिर हाम्रो,अन्नपूर्ण छाती
मकालु र लाम्टाङ हिमाल बस्छन शिरमाथी ---

पशुपती पुज्ने थलो,आस्था भद्रकाली
एकचित्त ध्यान दिइ पूज्छन गोरखाली ---

स्वयम्भु र दक्षीणकाली भाक्ने सबको थलो
मनकामना,पन्चकन्या गर्छन् सबको भलो ---

स्वयम्भु हो हामीसबको दुई आँखाका नानी
फेवाताल,रारा दह तिर्खा मेट्ने पानी ---

माछापूछ्रे,कन्चनजङा स्वाभिन हाम्रो
सुन्दरिजल रानी बन छन अत्ती राम्रो ---

लालीगुराँस,डाफे र खुकुरी हो निशान
दौरा,सुरुवाल ढाका टोपी नेपालीको पहिचान ---

चन्द्र,सूर्य ध्वजा हाम्रो बिरताको गाथा
सबैभन्दा प्यारी छिन् हाम्रै धर्तिमाता
---
(अमेरिका )

फूल खोज्‍ने भमरा

नरेश माङपाहाङ राई

फूल खोज्‍ने भमरा झै यता तिर आईयो
विष छर्ने साँप जस्‍तो मायालु लाई पाईयो

मोटर साईकल चढि आउदा मुस्‍कान छर्न थाल्‍यो
रित्‍तो खल्‍ती देखे पछी कसिंगर झै फाल्‍यो
भोको माया टार्न लाई यता तिर आईयो
घुर्दै सुत्‍ने सुंगुर जस्‍तो मायालु लाई पाईयो

जीउको लुगा राम्‍रो देखी फर्कि फर्कि हे-यो
पैसा भईन्‍जेल अंगालोमा सर्पले झै बे-यो
मिल्‍ने जोडि खोज्‍दै खोज्‍दै यता तिर आईयो
काठ पसेको मूला जस्‍तो मायालु लाई पाईयो

टाढा हूदा सम्‍झिएर लेख्‍नु चिठ्ठी लेखे
मायालू लाई भेट्न जांदा अर्कै सगं देखे
मनको कूरा पोखुं भन‍दै यता तिर आईयो
दुध्‌ नदिने भैसि जस्‍तो मायालु लाई पाईयो


फोक्‍स्‍टोन वेलायत
हाल :अफ्‍गानिस्‍तान

गजल

बसन्त मोहन अधिकारी

कति आए कति गए नँया सालहरु ।
सालै पिच्छे बढायौ लासका खालहरु ।

हत्या हिंसा सधै गरि घर आँगनमा
जमे यहाँ रगतका सधै तालहरु ।

अझै गर्छन् रुवाँवासी रोग भोक लागी
ज्यूँको तिहुँ राखि राख्यौ यी बेहालहरु ।

शिविरमै सिरेठोले ज्यान लिने भयो
बर्षौ सम्म फेरीएन मेरा पालहरु ।

मेरा लागी हैन रैछ युद्ध हत्याहरु
देखे मैले यहाँ चाल्ने सबै चालहरु ।

दया माया गर्ने मन कतै रैन रैछ
सबै हिड्छन् मान्छे मार्ने थाप्दै जालहरु ।

यि पापीका हातबाट यहाँ मर्नु भन्दा
चाडै आउँ मलाई लिन हे कालहरु ।

सपनाको लाश

वैरागी काईला

मेरो हजुर
सपना त रातभरिलाई हो !
गञ्जी र कमेजले ढाकेको
स्याल र फ्याउराले मात्र
अपशकुनको आवाज कराउनलाई
सम्साँझै बास बस्ने
गाउँभित्रकै यौटा बुढो ओढार- हाम्रो छात्तीलाई
अफिसको फाइलको बिटाले
अरुप्रति नदेखाई नहुने
लोकाचार र बाध्यताको धर्मसंकटले
हिर्काउँदै निर्ममतापूर्वक ....
मुख पनि नधोईकन
आफ्नो आदिम अनुहार
टेबलका ऐनामा हेरेपछि
एकजना आफूलाई त साँच्चो भन्नर्ुपर्छ ः
सपना त रातभरिलाई हो !
सपना त रातभरिलाई हो,
न्रि्रा नटुटेसम्म,
बिम्झिने बित्तिकै
अज्ञानको अन्धकारबाट
सखारै सूर्य मन्दिरमा
कन्ये केटीहरुले चढाउने फूलसित
आफ्नै हातले पनि चुँडिदिनु पर्छ !
-जस्तो कि आज पनि मैले
हजुरको निम्ति भनेको मेरो मायालाई
पर --------डीलमा गाडिदिएको छु
आमाबाबुको निम्ति बलिदिएको मेरो माया,
भन्दछन्......
त्यहाँ फेरि चमेलीको बोटमा उम्रिएको छ !
मैले पनि कति खेप पहेँलो फूलको सपना पाएकेा छु ---
आजकल
आफ्नो लागि कम र अरुको लागि धेरै
बाँचिदिनु पर्ने यो जिन्दगी !
यो जिन्दगी यौटा अनुष्ठान हो !
हो, महत् अनुष्ठानको सार्थकतालाई
इतिहासमा
जीवनको बलिको दान चाहिन्छ !
ठीक हो,
हामीलाई जीवनभर तर्साउने छन्
ओछ्यानमा रातरातभरि
अतृप्त आत्माहरुले,
अनि बिहानपख
रोईराख्नेछन् रगतका आँशु कर्कलाको पातमाथि
बलि दिइएका परेवाका बचेराहरू -
कलिला कलिला हाम्रा सपनाहरूले !
तर जिन्दगी अनुष्ठान हो !
जिन्दगीको इमान राखिदिनु पर्छ !
हामीले मुठ्ठी खोलेर बाँचिदिनु पर्छ !
सि ग्रेटको खरानीसीत
टक्टक्याएर सिरानी र सिरकबाट
कतै छरिएका सपनाका अबशेषहरु
कोही डढिसकेका
कोही भाँच्चिएका
पुतलीका पखेटाहरु !
जो रातभरि लालटेनमा झुत्तिएका थिए,
पर------डाँडाको उताबाट
रगतमा चुर्लुम्म हात डुबाई
डकार्दै, टाउको उठाइरहेको सूर्यलाई,
आधि पर्दा बन्द झ्यालबाट हेरेर
चुपचाप, विवश !
उफ् ! पाइला पाइलामा
लोकाचारको पैतालाले कुल्चिदै प्रत्येक बिहान
जिन्दगीको,
मानिसले सपनाको लासमा जानुपर्छ !
प्रत्येक मानिस एक्लो मलामी हो !
प्रत्येक मानिसले

उभौली

कञ्चन लिम्बू

बर्खे भेल
उर्लेर गडगडाउँदै
उँधो-उँधो बग्दै आउँदा
संघर्षशीलहरुको
एउटा ठूलो दस्ता बनाएर
उभौलीमा
पहाड जत्रै विराट संघर्ष बोकेर
नदीको वेग,
पानीको उल्टो धार
केही नभनी
उकालै उकालो चढिजाने
संघर्षशील माछाहरु,
तिनीहरु
मानव सभ्यतामा पूजनीय हुन् ।

मुन्धुमले भन्छ,
मुन्धुमले भन्छ,
अक्वानामा
तिनीहरुले
पातालमुनी बसेर भुइचालो ल्याउँछन् ।
सृष्टिको बेला
पातालमुनीको विशाल चट्टानी प्लेटहरु
तिनिहरुले हल्लाउँदा
धर्ती फाटेर जल उम्रियो
जल सिचिएर
जीवन, वनस्पतिहरुको सृष्टि भयो
नदी बन्यो, माटो बन्यो ।

खै कुन अज्ञात चैतन्य हो त्यो
निरन्तर संघर्ष गर्न सिकेका तिनीहरुले
झन भेलबाढीमा
ठाडो पानीको बेगमा
उकालो पो चढ्न सिकेछन् ।

हामी,
उँधो बगाएर
उँभो खोज्ने मति भएकाहरु
हामी उकालो चढ्न कहालिनेहरु
प्रकृति विर्सेर
चन्द्रमा टेकेको फुर्ति लगाउनेहरु
चिप्ले ढुङ्गाको धारैधार
पल्र्टाई जाने पानीको बेग
त्यो सबै खेप्दै
उभौलीमा उँभोउँभो चढिजाने
तिनीहरुको संघर्षको कथाभन्दा
प्रविधिले सजिएर
चुचुरोमा पुग्नुमा गौरब गर्र्छौ ।

हामी,
प्रकृति विर्सनेहरु
पानीले बगाउँछ भन्नेहरु
छालले हुत्याउँछ भन्दै
त्यही भ्रममा रुमल्लिएकाहरु
खै त ?
तिनीहरुलाई आजसम्म नदीको कुन बेगले बगायो ?
खै,
कुन छालले हुत्यायो ।

जीवन रित्तो रित्तो

आचार्य प्रभा

रोइरहेको आकाश झै भयो यो मन
न त ---खुशिमा फूल्न चाहेको छ
न त हाँसोमा भूल्न सकेको छ
केवल तड्पन छ,जलन छ
ह्रीदयभरी अट्टहास अनी चित्कार छ ,
खै!किन बैरागिएकोछ यो दिल ?
कोलाहल र भिंडमा पनि एक्लिएको छ यो तन /
झुकेको छ नयन सधैं
मौन छ अधर पनि
भन्न चाहेर पनि बोलिहरु प्रतिबन्दित छन आँफै,
सोध्न चाहेर पनि प्रश्नहरु अनुत्तरित छन भित्र भित्रै
खुल्न चाहेर पनि मन
खुम्चिएको छ स्वयम नै
खै !किन हो कुन्नी ?
अल्पपरिचित छ यो ह्रीदय
आफ्नै तन आफ्नै आवाजसँग
शायद आफ्नो क्षितिज टाडिएर हो या ---,
आफ्नी जननीको छायाबाट
ओझेल भएर हो ,
यसैले लागेको छ
केही पाएर गुमाए जस्तो
केही गुमाएर पाए जस्तो
तर ---पनी,
यस्तै आभास भएको छ
सबै शुन्य,शुन्य अनी जीवन नै फगत
रित्तो ---रित्तो /

(अमेरिका )

सुख कहिलै नपाए पछी

पुरुषोत्तम सुवेदी

मलाई शुख चाहियको छैन- थर नै कंगाल भय पछी ।
मलाई सिकारको के खांचो- पेसै चन्डाल् भय पछी ।।

मलाई बस्त्रको के खांचो-शरिरभरी घावै घाऊ भै दिय पछी ।
मलाई के थाह हांसोको -गह भरी आसु भै दिय पछी ।।

मलाई घर महलको के महत्व-कही कतै डेरा नपाय पछी ।
मलाई न्यानोको के आभास- माया कतै नभय पछी ।।

मलाई अन्यायको के खांचो - मुलुकमै न्याय नभय पछी ।
मलाई दु:ख संग के पिडा -सुख कहिलै नपाय पछी ।।

बाध्यता कि बाहाना या चाहाना ???

स्यानु पाईजा

हामीले बयान गरेको अर्को लाँली गुराँशको
फुलहरु बोन्साई मा उकुश मुकुश फुल्दैछ
आधुनिकता भित्र हराएका मान्छेहरुको मोह
गुराँश फुल्ने पहाडहरुमा होईन, गमला मा छ
मानव रहर र परिक्षणमा तड्पीएका बनस्पतिहरु
लिष्ट नै बन्दैछन,
बोन्साई मा फलेका सुन्तला,
कागती, निमुवा, स्याऊ हरु
क्रिसमस मा किनिने गुडलक रुखहरु
महलमा सजिने मनि प्लान्टहरु
तातो पानीको सुगन्ध हरायो रे
सुनगाभा बगैचा मा फुल्दछ
यार्सागुम्बा पनि एक दिन हिमधरहरुमा ऊम्रने छ
बिदेश नपुगि बेरोजगार हुने नेपालीमन जस्तै
बेरोजगार यहाँको जडिबुटी ,बिदेश नपुगेर के गरुन
लाली गुराश बाटै भरि टेकिदा शिव शिव
एक दिन बिदेश बाट आयतित जुसमा
लाली गुरासको लोगो ,रंग र स्बाद भेट्ने छौ,
नेपाली दिमाग मा सृजनाको ठाउँ छैन
हुनेहरुको पनि नेपाल मै पोख्ने मन छैन
धरवार बन्धकी राखेर, बिदेश नुपग्ने गाउँ छैन
एक दिन हामी भन्ने छौ, आफै सँग
कुनै बेला मेरो देश थियो,
आफ्नै घर थियो, हलगोरू र बारीको मालिक थिए ।
ऊहिले गरिब मालिक थिए
अहिले धनी / गरिब नोकर छु ।

हरियो वन नेपालको धन

राकेश कार्की

हरियो वन नेपालको धन बनमारा झार भयो
उफ् कस्तो बैराग लाग्यो चुनावमा हार भयो

माईली, रिठ्ठे, मिसेरिया संसद भवन पुगे
पैताला फुटाई हिड्नेलाई पो सररर कार भयो

भत्ता, कमिशन, ऐड बटुल्दै राजमणी सम्म
थुईक्क आफू मात्र छुँटे त्यत्रो फौज पार भयो

त्यो पद त्यो कुर्सी कति ऐस आराम थियो
कता बिसाउँ मोटो जिउ आफैलाई भार भयो

भन्थे गाउँमा सफाया गर्छन शहरमै बस्नु
हारेपछि आफ्नै पाईला खुकुरीको धार भयो

दुई दुई जोडेर पाँच अब शत्ति हुनेले पार्लान्
हरुवाले जोड्दा त ट्याकरया्क्क चार भयो

लस् एन्जेलस्

अब उठौ

लोकेश याक्थुङ्बा

गाउँ शहर बस्तिबाट हे मेरो दाजुभाइ उठ्न सिकौ
हातेमालो गर्दै सबै जना एकै ठाउमा जुट्न सिकौ

काङ्सोरेको रगतले लेखिएको आजसम्म आलो छ
सर्बहारा पिछडिएका सबै उठे अब हाम्रो पालो छ्
जाती बर्ग जे भए पनि मिलि-जुली उठ्न सिकौ
हातेमालो गर्दै सबै जना एकै ठाउमा जुट्न सिकौ

भोलिबादी नबनौ है अब हामी आजै गर्ने गरौ
अबसरलाइ हातमा लिएर हामी जङ्घार तरौ
गाउँ शहर बस्तिबाट हे लिम्बुवानी उठ्न सिकौ
हातेमालो गर्दै सबै जना एकै ठाउमा जुट्न सिकौ।

फाखोङमा,लिम्बुवान

चासोक तंनाम

बालकृष्ण माबुहाङ

चा?सोक नु थि?सोक कुनाम सेसुम्लो ।
चोलुङ ओ केप्मा मुन्धुम के-सुम्लो ।।

१
चा? थि? तुम्सेया· मेन्धा मेम्बेकए ।
लाजे नु तेम्बे मेम्मा मेन्बेकए ।।
चा?फर फर प्याङसी खेम्दुनु ।
सि?मा नु हिङ्मा काई सेन्दुनु ।।
चा?सोक नु थि-सोक कुनाम सेसुम्लो ।
चोलुङ ओ केप्मा मुन्धुम के-सुम्लो ।।

२
वे?याप्मिहारेन नाहेन मेन्दोकए ।
इक्सा खाम्बेकओ लुप्ली मेम्बोकए ।
याकथुङ नु सेप्माङ कुसाङ सेन्दुम्माङ
लाजेनु नु सिङ्बुङ् कुमाङ हेन्दुम्माङ
चा?सोक नु थि?सोक कुनाम सेसुम्लो ।
चोलुङ ओ केप्मा मुन्धुम के?सुम्लो ।।

चुरेबारो
कुयुङदेनः ट्याङलाफाट, कीर्तिपुर

सेप्माङमो त्येर वयेओ

वीर नेम्बाङ

खेने
तगि-तगि ग
सेप्माङमो रक् केद्येर केवये
एगाङ-एगाङ ग
थक्वाओ आङ तामा केहेक्ते
कर
खेने सेप्माङमो केन्द्येनेन्निल्ले
आक्खेन आरुङमा हिप्से मेन्वि ?
खेने थक्वाओ केन्द्येनेन्निल्ले
आक्खेन आयोम पुःरे मेम्वि ?

खेल्लेसा
तुम्केदेप्पिमाङ-
कुभायेम इलामहाःओ ओमेत्ने
कर
खेप्मो ग खेने मेन्दुक्
कुभारे मिम्जिमाहाःरक् तुमुङसिङ
निकेदेप्पिमाङ-
कुभायेम हङग्रिवाहाः ओ सुक्ने
कर
खेप्मो ग खेने मेन्दुक्
कुभारे सिसामेत्हाः रक् निसुङसिङ

आल्ल रक् आङगा थाइङ पोक्खेग्नु
खेने ग ताक्थुङ मेन्दुक्
सेप्माङनि रेछ
खेने ग कुजाःइ मेन्दुक्
थक्वानि रेछ

खेल्ले चोगुल्ले
ताक्थुङद्यो केन्दानेन्छाङ
सेप्माङमो त्येर वयेओ
कुजाःइ केन्दानेन्छाङ
थक्वाओ त्येर वयेओ ।।

बरबोटे-३ इलाम, नेपाल

गजल

ध्रुव मधिकर्मी

1./
छेकिए पनि सडक बजार कालो छैन
आज यो आँगनमा उज्यालो छैन

ठाउँ ठाउँबाट उप्किरहेछन् जिन्दगीका घाउहरु
यसलाई छोप्ने कुनै टालो छैन

परिवेश बसिरहेछ एउटा कुप्रो बूढो झैं
समय अब चाहे जति आलो छैन

जो कोहीलाई पनि शिकारको दाउमा देखें
कसरी पत्याऊँ यहाँ बिछ्याइएको जालो छैन

कि अग्ला पहाड छन् कि गहिरा खाल्डा
भाँच्चिएको भर्‍याङ्ग छ, उकालो छैन ।

2./
जसको हातमा लामो तीर देखें
उसैको नतमस्तक शिर देखें

कस्तो अपरिचय आफ्नै अनुहारसँग
उफ् ! यो कसको तस्बीर देखें

रित्ता छन् आम हत्केलाहरु
केही मुठ्ठीहरुमा मात्र खीर देखें

खै, कहाँ हराए उकालीहरु
ओराली होइन ठाडो भीर देखें

सूर्यको केही भरोसा रहेन, मित्र
दिउँसै यहाँ घना तिमिर देखें

जसलाई कृष्ण भनी ठानेथें
उसैको हातमा द्रौपदीको चीर देखें ।

भक्तपुर ।

गजल

प्रभा आचार्य

मेरो मनलाई तड्पाइ तिमीले छली गयौ
मलबिनाको बिरुवाझै ,रुखो बनाइ ढलिगयौ /

बस्छु भन्थ्यौ मेरो मनमा जीवनभरी म सँगै
थाहा नदि सुटुक्क, एक्लो बनाइ चलिगयौ /

बसन्तको पालुवा झै हाम्रो माया हुन्छ भन्थ्यौ
त र किन खडेरी भै उजाड बनी जली गयौ /

अटल, अजर राख्छु भन्थ्यौ पिरतिको कथालाई
तर हिॐको पहाड झै छणभर मै गली गयौ /

बसन्त वर्षा

कृष्ण प्रर्साई

संयोग नै भनु,
तिमीसंगको पहिलो भेटमै-
तिमीले मलाई बसन्त हुनु भनेकी थियौं ।
बसन्तको पर्याय-
मलाई काफल र कोइली मनपरे पनि,
राताम्मे गुरासे पाखाले मन छोए पनि,
वर्षाऋतु मन पर्नुमा-
मेरै कमजोरी हुन सक्थ्यो ।
हामी वीचको अन्तर यति नै थियो -
काफल पाक्नु र वैश फुल्नु जस्तै ।
कोइली बोल्नु र बसन्त फल्नु जस्तै ।
त्यस्तै त्यस्ता सम्झनाहरुको ताँतीमा-
मलाई मनपर्ने मनसुनहरु थाती राखेर-
मलाई मन पर्ने बादलका रातहरु छोडेर,
एक दिन मैले एकाएक तिमी मै समाहित हुने गरी,
बसन्तको पर्याय तिमीसंगै सम्झौता गरे,
त्यति खेर मलाई -
मेरो मायाको पराजय भन्दा पनि-
तिम्रो सम्मोहनको विजयले तान्यो ।
बसन्त त निकै मापाको हुदोरहेछ ,
माया गर्न मान्छेहरुलाई-
बसन्त त निकै बलशाली हुदोरहेछ,
मन चोर्न मान्छेहरुलाई ।
एक दिन त उस्ले सुटुक्क भन्यो-
मेरो सृजनामा झुक्न सक्ने कवि,
एक पटक आफै बसन्त हुन सिक त !

बिजुलीले झट्का

किरण पौडेल

८३ हजार मेगावाट, रहेछ क्षमता भारी
०३ हजार निक्लँदैन, डिजेल समेत गरी
४८ घण्टा प्रतिहप्ता, लोडसेडिङ्ग साह्रो
१३ प्रतिशत आयातले, पनि भ्याउन गाह्रो
अँध्यारोमा बच्चा बिग्रे, भविष्य अन्धकार
कर्णधारै तहस्नहस्, देशलाई पर् यो मार
कल कारखाना ठप्प भए, उद्योग भए बन्द
बेरोजगारी उर्लेर आयो, दाजुभाई मै द्वन्द
हात्ती भयो आयात त, कमिला सरी निर्यात
व्यापार भयो डामाडोल, अर्थतन्त्रमा आघात
जलश्रोतको धनी देश, डांडा पारीको जुन
बचाउन आउनु पर्छ, दैविक शक्ति पुनः
कस्लाई कोस्ने कस्लाई भन्ने, केही फाईदा छैन
नेपालीको भाग्यै क्यार, यस्तै होला चैन

Kuwait. +965-6707-3336
१९ नोभेम्वर २००८

राष्ट्रिय गीत

दिलिप योन्जन

मेरो भन्नु सगरमाथा, देशको गौरब हो
मेरो साथ धर्ति आकास, सबैको समान हो
चार जात छतिस बर्ण, हामी सबको फुल्बारी
न ठुलो सानो नभेद भाब, हामी है नेपाली।

माछापुच्छ्रे कन्चनजंगा, चादी झै झल-ल
नै मती बाजा थरी२ नाच, देशको पहिचान
दउरा सुरुवाल ढाका टोपी, कम्बरमा खुकुरी
चार जात छतिस बर्ण, हामी सबको फुल्बारी
न ठुलो सानो नभेद भाब, हामी है नेपाली।

हिमाल तराई झर्ना खोलाले, रिदय चुम्दछ
डाफे मुनाल छम२ नाच्दा,स्वर्ग झै लाग्दछ
चौबन्दी चोली चुरा र पोते, नाखैमा बुलाकी
चार जात छतिस बर्ण, हामी सबको फुल्बारी
न ठुलो सानो नभेद भाब, हामी है नेपाली।

अस्टिन अमेरिका

खोज्नु पर्ने बेला

स्यानु पाईजा

बोन्साईमा कुजीएका धुपीका रुखहरु
उज्यालोको खोजीमा झयाल तिर तन्किएका
मनी प्लान्टका लहरे बोटहरु
शान्तीको शन्देस छर्ने बुद्वका तस्बीर
भित्ता मा सजाईएका जोर तरबार
अनि नजिकैको जोर नाल बन्दुक
मानव अधिकारका लामा लामा नारा
महान मानवको बाणीले सजिएको भित्ता
टेबुल मा सजाईएको बिश्बको मान चित्र
दराज मा दार्शनिकका मोटा मोटा कितावहरु
नपढिकन सोल्युट कस्दै हरेक मान्छेलाई
फुर्सद कहाँ थियो र हाम्रो पुर्खालाई
शब्दकोश को पङत्तीमा लुकेको शब्द
अब बल्ल खोज्न थालिएको छ
मोटो पवर लागेको चश्मा लगाएर
समाय सँगै परिमार्जन भएका शब्दहरु
नोकर, नोकरी, जागीर, जागिरे, लाहुरे
कहिले राज्य खोसेर लखेटे
कहिले जात खसालेर तुक्राए
खुब चर्चामा छ अचेल, जनजाति शब्द
प्रजातन्त्र,पन्चायत,निरदल, बहुदल
लोकतन्त्र, गणतन्त्र, अब अरु शब्द बन्दैछन
यी त जनता कराए भने अल्मलाउने
रँग दलेर राखेका मिठाईका नाम हरु हुन
जनता कराए पछि रयापर खोलीन्छ
या रयापर मा सजाएर देखाईन्छ
यो फलाना तन्त्र हो, फलाना मन्त्र हो,
यो आए पछि जनताको दिन आउछ।
दिन त आएकै छ कहाँ रोकिन्छर ?
तर,,, हरेक दिन झन कठिन हुदैछ
शब्दकोश को पङत्तीमा लुकेको शब्द
अब बल्ल खोज्न थालिए जस्तै
अस्थिरता, अशान्ती को जड पनि
खोज्नु पर्ने बेला आएको छ ।
साहेद हाम्रा आँखाहरु कम्जोर होलान
मोटो पवर लागेको चश्मा लगाएर
अब फेरि बिभिन्न जाती र समुहमा छरियौ भने
अर्को तिन पुस्ता यसैमा बित्नेछ
सोच्नु पर्ने बेला आएको छ ।
हरेक सभा र सम्मलेन पछि
जाम सकेर रंगिन साम मा
धन र समाय खर्चनु भन्दा
खोलावारी र खोलापारी को नाममा
संध र संस्थामा छरिनु भन्दा
साझा हितको बारेमा सोच्न सिक्नु जरुरी छ
सोच्नु पर्ने बेला आएको छ ।

मुटु भरी दुखी रछ

भूपेन्द्र महत

मुटु भरी दुखी रछ घाऊ बनी चराई दियौ .
श्वास चली र'दा नि लाग्छ जिबन हराई दियौ

खोइ कुन बाटो थियो तिमी सँग हिडि नै रहे.
सहज यात्रा थियो धराप थापी डराई दियौ

साधनामा लिन थिए आरधना तिम्रै थियो
रियाजमा लय हाल्दै थिए तिमी कराई दियौ

फुटेको थेँ टुटेको थेँ तैपनी किन हो जुटेको थेँ
तहस नहस पारी फेरी बिजोक गराई दियौ

सुधो थिए,सच्चा थिए लप्पन छप्पन के था
धोका दीइ धोकेबाज मलाई नै दराई दियौ

नैतिक उपचार

पुरुशोत्तम सुबेदी -बेल्जियम

मानिसको दुस्मन त रोग हो - सकेसम्म एसको उपचार गर ।
बरु अनबिस्वासि त तिमी हौ-अरु लाई विश्वाश दिने काम गर ।।
भन्छौ तिमी अरुहरु लाई बैरी -खुद दुस्मनी सांधेकाछौ तिमीले नै ।
सान्तिको बिगुल फुक्दै बाचा -गर्छौ तयारी गृहयुद्धको तिमीले नै ।।
तिम्रो जङको उपचार बेलैमा-नगर्नाले रेविज लाग्यो आज देशलाई ।
बिरामी चेतनले हुन्न जनसेवा -गर उपचार तिम्रो ट्युमर केसलाई ।।
नराख बाजी मेटासिटको तिमीले - जित्ने छौ सहज् झुटको खेती ।
राख सर्त अमृत बुटी संजिवनिको - नैतिकता तिमीमा छके कती ।।
स्वास्थ्य मन्त्री छौ रोगी ग्यांस्ट्रिकका-मिठो चोखो खानै नहुने रोग ।
सांच्चिकै पररास्ट्र मन्त्री हौभने तिमी -बिरामी सुस्ता लाई औषधी शोध ।।
कैंची समात्न नजान्नेले किन यहाँ - खोल्दछौ हायरकट सैलुन को पसल ।
राज्यको बागडोर समाल्न नसक्नेले अब-किनरा लाग्दा हुनेछ देसलाई असल ।।
ताजा रगत को खोजिमा छौ तिमी - खुब गर्जिन्छौ राष्ट्र सेवक हुँ भनी ।
सिकायौ भिक्षुलाई चान्डाल हुन तिमीले-लास चपाउदैछन बाबा अघोरी पनि ।।
आफु बलियो हुने रहरले त्यस दिन - चढायौ थाप्लोमा अज्ञानी ति मुर्ख लाई ।
मुर्खकै राज ले ज्वरो आयो सिटामोल खाने-ढलाउछौ कुन सैयामा आज देसलाई ।।
एक्काइसौं सताब्दिका जनताको आज -सोर्हौं सताब्दिको जस्तो आदिम चाल भयो ।
न रह्यो बांस न बज्यो बांसुरी-मुर्ती बुटी सबै सकिय स्वर्ग जस्तो देस कंगाल भयो ।।
अझै गर्छौ विश्वाश तिमी गाउ घरमा - दोबाटो चौबाटोमा पात्लो हलोको कुरा ।
बोलिका छौ खुब मिठा मिजासिला तिमी - मनका छौ राक्षसजस्ता महिसासुर ।।

आमा तिमी समुन्द्र हौ

आचार्य प्रभा

आमा ---
तिमी समुन्द्र हौ
त्यसैले त ---,
शान्त लहर भै बगिरहेछौ
सुस्त ---सुस्त,
न त कहिल्यै थकानको महसुश गर्यौ
न,त उर्लिदो भेल बनेर तिमीले
साराको सपना बगायौ ,
बरु ---आफु निश्चिन्त बनेर
किनारालाई साथ दिइ बगिरह्यौ /
तिमीले छहरा झै आफ्नो यौवन
उदाङ पारीनौ,
अनी ---तिमिले झरना बनेर
कसैलाई लोभ्याउने अठोट पनि त गरिनौ ,
त र ---तिमी त धैर्य बनेर बगिरह्यौ ,
केवल बग्नुको अर्थ मात्र साँचीरह्यौ /
तिमीले खहरे झै मात्तिएर
क्षणिक स्फुर्ती कहिल्यै देखाइनौ
तिमीले उर्लिदो खोला बनेर
बर्षा यामको मात्र प्रतिक्षा कहिल्यै गरिनौ
बस ---बगिरह्यौ ,
सदाबहार बनेर /
तिम्रालागी बर्षायाम पनि कहिले आउन परेन ,
तिमीले शरद,ॠतु पनि पर्खन परेन ,
तिम्रो यौवनले चन्चलताको
प्रदर्शन पनि गरेन /
खोला,झरना,छहरा,छांगा झै
तिम्रो रूपले फेरिनु पनि परेन
कहिले अन्धाधुन्द बाढि बनेर
बहुलाको नियती भोग्नु परेन
अनी ---कहिले बगरलाई नीरिह एक्लो बनाएर
तिमीले स्वार्थको ढोङ पनि रच्नु परेन
तिमी त निस्वार्थी समुन्द्र बन्यौ
जस्ले शितलता दिने कोशीश मात्र गर्यो /
तिमी सतहको प्रीय बन्यौ
आकाश छुने उदेश्य कहिल्यै बोकिनौ
जस्ले ---साथ दिइरहयो किनाराको
भरपर्दो सहारा को अस्तित्व बनेर /

(अमेरिका )

आस्था खोजिरहेछु

दिलिप योन्जन

त्यसै त म पागल भएँ
यातना दिई नसताउ
भुकम्प म भित्र पड्किएको छ
म छताछुल्लछरिएको छु
म धुजा धुजा भैइ फुटेर लडेको छु
बाँच्ने आशा र बिस्वास छैन
म भित्र भित्रै मरिसकेको छु
मेरो संसार भत्किएको छ
मेरो बर्तमान फुटेको सिसा झै टुक्रिंदैछ
चोट नदेउ तिरस्कार गरी.............

बेला बखत यस्तो लाग्छ
भिड र कोलाहलबाट भाग्न मन लाग्छ
एकान्त एकलासमा म एक्लै
डाँफे र मुनाल जस्तै नाच्न मन पर्छ
धुपी र सल्ला झै सुसाउन मन पर्छ
हिमाल, पाखा , पर्बतमा निदाएर
झरना र खोलामा रमाउँदै
हिउँ झै पग्ली नदी भैइ बग्न मन पर्छ
चिमल र लाली गुँरास झै फुल्न मन पर्छ
मेरो बेदना, चाहना र भाबनाहरु
डाँडाको टुप्पामा बसेर चिच्याउन मन पर्छ
जहाँ कोही नहोस् मानब भिडबाट पर
कहालि लाग्दो समाज र संस्काररबाट
एक्लै............ एक्लै..........

देखेको कुरा बोल्न नहुने
जाने बुझे पनि भन्न नहुने
सत्य र साँचो बोल्नै नपाइने
ढुखेको ढुख र चोटहरु लुकाउनु पर्ने
अन्याय र अत्याचार सहनु पर्ने
मान्छे मान्छे बिच असमानता
ठुलो सानो, धनी गरिबको पर्खल
सत्यको हार, असत्यको बिजय
धर्म, भाषा र जातीय धरातल.....

यो कस्ले बनाएको ब्यवस्या..............?
जे पनि मान्नु नै पर्ने बाध्यता..............?
लाचार भएर बाँच्नु पर्ने विवशता.............?
ढुख र पिडामा डुबेर
एक आङ र एक पेटमा तड्पेर
पाटी र पौवामा हराउँदै
आँखा भरि आँसु साँचेर
रिदय भरि बेदनामा जलेर
बर्तमानको भारी सगरमाथा बोकेर
भबिश्यको सुनसान गन्तब्य खोग्दै
क्षत विक्षत जिन्दगी सँगाल्दै
इजतदार बेइमानहरुको भिडमा
रगत चुस्ने राक्षसहरुको माझमा
कानुन र धर्मका ठेकेदारहरुसग
समानता र स्वतन्त्रताको अभाबमा
पग्लिन्दै, बल्दै, निभ्दै हरेक पल
आश्या खोजिरहेछु।

अस्टिन अमेरिका
२०५३ बैसाख ११

बैरी नठान आमा

आचार्य प्रभा

बैरी नठान आमा मलाई म त तिम्रै सन्तान हुँ नि
छाती तिम्रो पीडाले चर्किए मै मल्हम बन्न सक्छु नि ---

जन्मियौ हामी तिम्रै कोखबाट सन्तान थरी थरी ,
सजायौ सपना मिठो तिमीले हाम्रै भर पर्छु भनी---

तर सकेनौ हामीले सपना सार्थक बनाउन तिम्रो
पश्चतापको आगोमा जलिरैछु म अहिले ---

पराइ नठान आमा मलाई म त बुढेसकालको साहारा हुँ नि
ह्रीदय तिम्रो ब्यथाले जले मै शितल जल छर्न सक्छु नि ---

एउटै हातको पाँच औंला पनि छन बेग्ला बेग्लै नै
सबैको भर नभए पनि काम दिन सक्छ कुनै एकले ---

त्यस्तै ठान आमा मलाई पाँच औंला मध्य एक
थाम्ने प्रयास गर्नेछु म आउने बाधा अड्चन हरेक ---
बैरी नठान ---

(अमेरिका )

सुन्यतामा

उषा गिरी

आजकाल किन
दोबाटोमा अत्रिप्त प्यास
र गुम्सेको भावनाले
मानबता बिछ्याइ रहेकाछौ,
पूर्णबिरामलाई बिर्सिएर
अन्तरिक्षको सपना
मात्र सुन्यतामा?
बर्तमानको सिढीलाई
जीवनको मात लागेकोछ
आजको यान्त्रिक मनुष्य
पाइला पाइलामा
पछुताउछ
मौन रुन्छ एकान्तको
काखमा,
बिते थुप्रै बिभत्स
यामहरु यथार्थमा तिम्रा,
भबिष्यले तिम्रो
कृतिहरु कोरिरहेछ
असन्ख्य बिचारहरुमा
अबिसापको युग
सल्बलाउछ
स्वतन्त्रताको धरातलमा।

चारपाने झापा
हाल ब्रुस्सेल

चंङ्गा

रामसुन्दर देउजा

खुल्ला आकाशमा
हावाको चानसंगै
निस्फीक्रीसंग
उड्न तम्सेको छ
उडिरहन्छ..........
उडिरहन्छ...........
कहिले आकासिन्छ
कहिले र्झछ तलतल
अनि
कहिले कैँची खान्छ
फनफनी
कहिले नाँच्छ छमछमी
कहिले बौडाइझैं
टक्क अड्छ त
कहिले झट्कारिन्छ बेसरी
अरुको इशारामा
नाँच्नु पर्छ उसले
अरुको भरमा
बाँच्नुपर्छ उसले
किनकि,
कसैको हातको
रिमोटबाट
संचालित छ ऊ ?

गैरीगाऊँ, काभ्रे

जरासन्ध

कृष्ण प्रसार्इ

जरासन्ध फेरि बिउँझिएको छ
उसलाइ थाहा छ ,
फैलिनुको मजा ।
उस्लाई थाहा छ,
बन्दी बनाउनुको मजा ।
अहिले यतिखेर -
तिम्रो भुखण्ड जो छ -
इतिहासको संकटकालको नाउँबाट-
नाजुक गुज्रिरहेछ ।
आफै इमान्दार नहुनुको नाउँमा-
तिमीलाई लान्छना लागो भने पनि,
अन्यथा नठाने हुन्छ तिमीले-
जस्लाई तिमी विश्वास गरिरहेछौ,
जरासन्धले उसलाई पनि किनेको छ ।
जरासन्ध ऊ संग पनि मिलिसकेको छ ।
र
उसले जरासन्धकै नुनको सोझो गर्दैछ ।
सपालु छ जरासन्ध,
कहिले दिए जस्तो गर्छ -
तर जति दिन्छ,
त्यसको दशौं दोव्वर लिन्छ ।
अभ्यस्त छ जरासन्ध,
तिम्रो सम्पदामा पासा फालिरहन्छ-
गाईको रङ्गमा स्यालको मन बोकेर,
कहिले साधुको भेषमा-
कहिले जालन्धरको भेषमा,
र
कहिले मृगको भेषमा
पल्किसकेको छ जरासन्ध-
खजाना लुट्नलाई,
लालपूर्जा मिच्नलाई
र
च्याखे थापिरहनलाई ।
किमार्थ डराउदैन जरासन्ध,
धोकामा पार्न तिमीलाई ।
कसैगरि लजाउदैन जरासन्ध,
बन्दी बनाउन तिमीलाई ।
खवरदार !
असंख्य बाहाना वनाएर,
जरासन्ध यतिखेर-
तिमीलाई धरापमा पार्न
विभिन्न जाल थापेर बसेको छ ।
भेटेसम्म सिङ्गै निल्न-
भीमकाय जरासन्ध,
मात्रै दाउ हेरेर वसेको छ ।

अनामनगर, काठमान्डौ
जरासन्ध - महाभारतकालिन असुरराज जस्ले सयौं निमुखा राज्य प्रमुख हरुलाई बन्दी वनाएको थियो ।

पाए हुन्थ्यो

कृष्णा शर्मा

आकाशतिर गाका छौ की
पछि लाग्न पाए हुन्थ्यो ।
उडिजान चरी हैन
दुइ पंख आए हुन्थ्यो ।
भेटिन्छ भने तिमीलाई
पानी भई बगे हुन्थ्यो ।
अन्तेम संसार छिट्टै छोडी
तिम्रै साथ पाए हुन्थ्यो ।
रसिला आँखा गंभिर अनुहार
फेरि छुन पाए हुन्थ्यो ।
बखान गरी श्रृष्टीका खवर
खुसी बाँड्न पाए हुन्थ्यो
समयै छ बेला हैन
किन हतार गर्‍यौ तिमीले ।
आऊँ बस मेरो छेऊ
अनि रुन पाए हुन्थ्यो ।

वाफल, काठमाडौं

मेरो अपिल पाठकलाई

आचार्य प्रभा

मेरो अर्थमा सबै कुरा सहि नहुन सक्छन
यदी उसो हो भने पनि,
म पक्कै नकारात्मक सोँचहरु त
बाँड्न चाहन्न,
तर ---हुन सक्छन
भावनाहरु कसैको पनि
बिचार सँग मेल नखान सक्छ
वा ---अर्थको अनर्थ हुन सक्छ
साँचै त्यस्तै तारतम्य मिल्न गएमा
मेरो श्रीजना यदी कसैले
अद्ध्यन गर्छ भने
सबै मेरो बिचार सँग सहमत् हुन जरुरी छैन /
पक्कै पनि 'ऊ'मेरालागी
असल समिक्षक बन्न सक्छ
जस्ले ---मेरो बिचार को कमिलाई
असल भावनाको कसी लगाएर
पुर्णता गरिदिन्छ
अनी ---जस्ले मेरो श्रीजनाको कमीकम्जोरिलाई
औल्याएर सहि न्याय दिन सक्छ
हो त्यस्तै पाठकको पर्खाइमा
मेरा श्रीजनाहरु प्रतिक्षित छन
हो त्यसतै कम्जोरिको ढाड भाँच्ने
समिक्षकको अभावमा मेरा भावनाहरु
अलपत्र छन
त्यसैले म अपिल गर्दछु
म प्रसङ्शाको भोको छुइन
सहि,सत्य गालीको आशामा छु
न कि ---श्रीजनाको अर्थ बुझ्ने प्रयास नगरि
बेअर्थको प्रतिक्रीया पाउने अभिलाषामा /

(अमेरिका )

लिम्बुवान सुन्दैछु

ऐत राज तुम्रोक

सेसेलुङ फक्ताङलुङ सगै हासिरहने मेरो लिम्बुवान
यालाङ केलाङ र हाक्पारेको तालमा हासिरहने मेरो लिम्बुवान
सुन्दैछु
सुन्दैछु प्रबासबाट धेरै भयो हासेको छैन।
बिहानी झुल्के घाममा सुमधुर स्वरमा सेलोक गर्दै
नाज्दै गाउने न्याउली चरिले,सुन्दैछु गाउनै छाडयो रे।
धन्य छ लिम्बुवान
सुन्दैछु धेरै सुनेको छु,
च्याब्रुङ र पालामको तालमा नाच्ने तिम्रा छोरा छोरी
खोइ आधुनिक च्याब्रुङ र पालामको तालमा नाच्न थाल्यो रे,
छि कस्तो आधुनिक हो
लाज लाग्ने सबै देखिने कपडा लगाएर पो नाच्न थाल्यो रे
धन्य छ लिम्बुवान,
तिम्रा छोरा छोरीले तिमीले पहिराइ दिएको गुन्यो चोलि,दौरा,सुरुवाल लाउनै छाडयो रे
यस्तै यस्तै धेरै सुन्दैछु
जे गर्‍यो गर्नेले
तर
तिमीले हामीलाई छोडेर नजाउ है
दस लिम्बुवान सत्रथुम , कुम्मायक कुसायक,सेसेलुङ फक्ताङ्लुङ सँग
नाता गासेर बसेको लिम्बुवान
नाता सधैं अमर रहोस है
सुन्दैछु,
तिम्रो सुन्दर रुपमा धेरैको दाउपेच र लमी लागेको छ,
त्यसैले कोहिले कोचिला,कोहिले खम्बुवान,कोहिले किरात,कोहिले लिम्बुवान कता मन पर्छ रोज
तिम्रो मोल लगाइन्दै छ रे,
तर
कन्चन जङ्गा, फक्ताङलुङ र पाथिभराको कसम खाएर भन्छु
त्यस्तो पवित्र ठाउलाई छोडेर,पराइ सँग नाता गास्न नजाउ है
बरु
तिम्रो लागि रगत र पसिना बगाउन परे बगाउला काङसोरे,श्रीजङ्गा मात्र होइन
राज कुमार जस्ता अरु हजारौ राज कुमार जन्माउला
तर
लिम्बुवान छोडेर नजाउ है
सुन्दैछु बर्खरै सुन्दैछु
तिम्रो बच्चाउ पक्क्षमा
बिरमान,कुमार,दिल,धुर्व,डम्बर,पूर्ण र उत्तम लागि परेका छन रे।
धन्य छ ति ब्यक्तिहरुलाई
आची पुछेर फ्याकिएका लिम्बुवानको इतिहासका पानाहरु
फेरी बटुलेर
नयाँ इतिहासका पाना कोर्दै छन रे
धन्य छ लिम्बुवान
यस्तै यस्तै थुपै यस्तै
वीर पुरुसहरुको जन्म दिनु छ तिमीले
त्यसैले
लिम्बुवानको नाता लिम्बुवान सगै रहनु पर्छ है
लिम्बुवानको नाता लिम्बुवान सगै रहनु पर्छ है।

ए, आदाङ्ब से

सेसेहाङ् फियाक लिम्बू

.

ए, आदाङ्ब से !
कम्याक् केस्म्बा
लाम्दिक्हा?ओ
लाङ्घेगाङ्-लाङ्घेगाङ्ल
निङ्वा-इत्त्तुङ्ले वाआ बा
आनिङ्वा सिगाङ्बा सनारुङ् ।
आइन् क-यो
फुङ् पोक्खेआङ् फेक्ताङ् युङ् ।
माङ् नु हाङ् पोक्खेआङ् युङ् ।
मास्सेमी ने पोक्खेआङ् युङ् ।
पयम्-यम्बा मास्राम् पोक्खेआङ्
थाक्माङ्-सङ्माङ् वेङ्सीङ्ङाङ् ने ।

ए, आदाङ्ब से !
आङ्गा? हेक्के हिनी?आङ्
नेत्तीफुङ्वारेन् लाम्दिक्हा?ओ
सनारुङ्लेन् निङ्साङ् केजोगुम्ग्र
आङ्गा- निसुङ्बा फुङ्हा?
हेक्के ए केफेक्फा? कोतेम्मो
आङगा? तुमुङ्बा मारास्म् हेक्केबा
मास्राम् केदबा कोतेम्मो ।
आङ्गा? ए तुमुङ्बा मास्सेमी हेक्केबा
पयम् सनारुङ्लेन् निङ्साङ् चोगेम्मो ।

ए, आदाङ्ब से !
हेन् लाम्मो?बा बा
पाङ्वालोबा नु पाङ्वालोमा
पोङ्मारे लागि ग
हेने? हेन् लाम्दिक्खे-योबा
माङ्सा-हाङ्सा कुसिक् पोङ्-बोङ्लो ।
हेन् लाजे?बा पयम्-यम्बा
थुम्साबा पोङ्मा-पोङ्लो ।
हेन् सिमिक्लुङ् लुम्मेओबा
पयम्-यम्बा मास्सेमी पोङ्-पोङ्लो ।

ए, आदाङ्ब से !
हेक्के पोङ्मा सुक्तु ग्र
आङ्गा? इत्तुङ्बा सनारुङ्ङीन्
माङ्थरे? नु हाङ्थरे? पोङ्लो ।
क?यो माङ्सेबुङ् पोङ्मा सुक्तु
आलुङ्वा सिगाङ्बा
हेल्लुक्वा पोङ्मा सुक्तु ।
मास्सेमीरेन् कुसाङ् पोङ्मा सुक्तु ।

ए, आदाङ्ब से ?
बाहेन्ने आनी? आइत्तुम्बा
सनारुङ् पोङ्मा सुक्तु ।

२०६५/१०/५, माङ्सेबुङ्, इलाम ।

छेकिए पनि

ध्रुव मधिकर्मी

1.छेकिए पनि
छेकिए पनि सडक बजार कालो छैन
आज यो आँगनमा उज्यालो छैन

ठाउँ ठाउँबाट उप्किरहेछन् जिन्दगीका घाउहरु
यसलाई छोप्ने कुनै टालो छैन

परिवेश बसिरहेछ एउटा कुप्रो बूढो झैं
समय अब चाहे जति आलो छैन

जो कोहीलाई पनि शिकारको दाउमा देखें
कसरी पत्याऊँ यहाँ बिछ्याइएको जालो छैन

कि अग्ला पहाड छन् कि गहिरा खाल्डा
भाँच्चिएको भर्‍याङ्ग छ, उकालो छैन ।

2 .जसको हातमा
जसको हातमा लामो तीर देखें
उसैको नतमस्तक शिर देखें

कस्तो अपरिचय आफ्नै अनुहारसँग
उफ् ! यो कसको तस्बीर देखें

रित्ता छन् आम हत्केलाहरु
केही मुठ्ठीहरुमा मात्र खीर देखें

खै, कहाँ हराए उकालीहरु
ओराली होइन ठाडो भीर देखें

सूर्यको केही भरोसा रहेन, मित्र
दिउँसै यहाँ घना तिमिर देखें

जसलाई कृष्ण भनी ठानेथें
उसैको हातमा द्रौपदीको चीर देखें ।

भक्तपुर ।

मृत्यु पर्खन सक्छु

स्यानु पाईजा

हाँसेर मान्छेको लस्कर
यि कस्को जन्ती हुन ?
कस्को बिबहा होला
दुलाहा कसरी सजिएको छ
मेरो मनको कौतुहल
खोई धोडा छ कि डोली
होईन रे यी मान्छेको लस्कर
मलामी हुन रे
मलामीको लस्कर
नयाँ तालको बाजा
नयाँ नयाँ स्वर
मौका मिलेको ले होला
लोकल सोकल सबैले
भोकल पास गर्दै रहेछन
यो मामुली मृत्यु होईन रे
यो मृत्युलाई मिडियाले
प्रचार गरेको छरे
लाईफ प्रसारण भयो रे
कयौ टेलीभिजन बाट
यो आत्महत्या हो रे
तिमीले टि भी हरे नौ ??
रेडियो खोलेनौ ??
सरकारको नयाँ नियममा
हत्या हुनेलाई मात्र होईन
आत्महत्या हत्या गर्नेलाई पनि
छतिपुर्ति दिईदै छ रे
पच्चिस लाख दिन्छ रे
डिभी परेन रे
बिदेशको भिसा लागेन रे
माथि बाट नशाको लत
नर्सरी देखी कलेज पढ्दा
पच्चिस लाख लागेको रे
लगानी दुबेको पिडाले
आत्महत्या गरेर लगानी उठाएको रे
मलामीको लर्को मलाई नाधेर गए पछी
मेरो मन मा खेलेका कुराहरु
मानौ म ब्यबारिसे लास
मेरो पनि आफन्त निस्केलान
छतिपुर्ति को रकम दामा साही लेलान
या म यहाँ छु भन्ने थाहा पाए भने
मलाई अपहरण गर्लान ?
के मलाई पनि मार्लान ??
भो डरलाग्दो कल्पना नगरौ
मलाई छतिपुर्ति दिनु पर्दैन
शान्तीले बाँच्न देऊ
मलाई मेरो देश बचाई देऊ
अपहरण नगर मलाई, अनि
मलाई आत्महत्या गर्न नउक्साऊ
म मेरो मृत्यु पर्खन सक्छु

म्याग्दी-७, पात्लेखेत

बदली धार बगी

भूपेन्द्र महत

बदली धार बगी चट्टानमा ठोक्कियौ रे
दुखेर मुटु अब सम्झनामा कोक्कियौ रे

संन्चो बिसंन्चो मात्र जिज्ञासा राख्दा पनि
शुभ बोलीलाइ धाबा बोली झोक्कियौ रे

उताब चढाबमा थिलथिले भए पछी
किनारा पुग्न नपाई बिचमै रोक्कियौ रे

मेरो जस्तो सस्तो ठान्यौ होला अरुको मुटु
सुने मुटु तोडनेको नाईके पो तोक्कियौ रे

मन र मुटुको सिमाना चेपिएछ क्यारे
खोइ कता दुखेछ आँखा भरी पोख्खियौ रे

डल्ली,पुड्की जे भए नि आमा भनेकी आमा नै हुन

आचार्य प्रभा

भ्रममा नपरौ कोही
ठुलो देशमा गएर
सानो देशलाई मानसपटलबाट
निकाल्छु भनी
त्यसो ---होइन ,
भौगोलिक स्वरूप सानो भएर के भो ?
आखिर ---'हीरा'सानो भएपनी
प्रज्वलित हुन्छ ,
आफ्नी आमा ''डल्ली '',''पुड्की ''
भएपनी जन्म दिने आमा नै हुन्छिन
आकार भनेको त स्वरूप हो ,
आफ्नोपन र सर्वगुण होइन

विश्वस्त नहौ कहिल्यै पनि
द्रब्यको मुल्य उचा छ भनी
ठुलो देशमा दु:खले
सानो मन लिएर जब हामी
'डलर','पाउन्ड ',जे नै कमाउछौ
तर ---हामी भित्रको
स्वाभिमान,माया ,स्नेह,सारा
हामीले गुमाइरहेका हुन्छौ
हो ---हामी रमाउन सक्छौ
अग्ला ,अग्ला गगनचुम्बी महलहरुका
उचाइ देखेर
तर ---हामीले बिर्सिसकेकाहुन्छौ
सगरमाथा ,अन्नपूर्ण ,मकालुका अग्लाइहरु
हामी गम्किन सक्छौ महलभित्रको
बिलाशितापूर्ण जीवन भोगाइदेखी
तर ---हामी बिस्थापित बन्छौ
आफ्नी आमाको सानो काखको
न्यानोपनको आभासदेखी
हुन सक्छ ---कहिलेकही
आफ्नो आंगन पनि बिरानो हुन्छ
आफ्नी आमा पनि सौतेनी झै लाग्न सक्छिन
तर --- आफ्नो आँगनलाई पैतालाको
भार मात्र बोकायौ भने
अनी ---आमाको छातीलाई परेड खेल्ने
मैदान मात्र ठान्यौ भने,
त्यस्तै ---आफ्नी आमालाई सन्तान जन्माउने
मेसिन सरह मात्र सोच्यौ भने ,
सानो काखलाई न्यानोपन दिने
केवल ---स्वार्थी भावना मात्र राख्यौ भने
त्यसैले ---समग्रमा भन्नु पर्छ ,
आकार,उचाइ ,मुल्य ,आफ्नोपन
जे भने पनि
हाम्रो ''भित्रीमन'' नै स्वाभिमानी हुनु पर्छ
आफ्नो आँगन मै सौन्दर्यको प्रतिक लालीगुरांस
फूलाऊनु पर्दछ ,
आफ्नी आमालाई नै ''हीरा''मा अनुवाद
गर्न सक्नु पर्दछ
हजारौ सन्ततिको गणनामा परेर लुछाचुडी हैन
एौटै सन्तानको ''प्रतिक'' बनेर
आमाको अधरमा मुस्कान छराउन सक्नु पर्दछ
अनि मात्र सानो देश पनि प्रज्वलित
''हीरा ''बन्न सक्दछ
आफ्नी आमाको स्वरूप जे जस्तो भए पनि
निसकलंक, निर्मल साईनो बन्न सक्दछ ,
अन्तमा ---देश ,आमा नै हामी सबैको
आफ्नोपन र स्वाभिमान
बन्न सक्दछ

कहिले माया

दिलिप योन्जन

कहिले माया घाम जस्तो
कहिले माया पानी
हासी खुसी बिताउ हामी
एक बारको जिन्दागानी।

दुख साटे सुख मिल्छ
जिबन भरी पल-पल
मरे पनि अमर हुन्छ
हाम्रो माया हरपल
कहिले माया फुल जस्तो
कहिले माया काडा
हासी खुसी बिताउ हामी
बाकी जिबन सारा।

खुसी फुले जिबन भरी
यही रहेछ स्वर्ग
सुख दुख जिबन सम्झे
मायामा यही धर्म
कहिले माया दिन जस्तो
कहिले माया रात
हासी खुसी बिताउ हामी
नलागोस मायामा बात।

अस्टिन, अमेरिका

आमा

सुनिता गिरी

आमा तिमीलाई सम्झँदा ,
नयनमा मोती टल्पलाउँछ,
गाँठो पर्छ मुटुमा भक्कानीएर,
लर्बराउछ पाइला धर्तिमा,
हुकायौ बढायौ सहेर हजार चोटहरु
अनिदो ,छटपटीका रातहरु अनि भोकहरु
प्यासका पलपल घुट्कोहरु बिर्सेर,
भबिष्यको मिठो सपना बुनेर
तातेताते हिडन सिकायौ,
चिन्ताले फाटेको मन सिँउदै
अशिक्षाको डोको बेाकेरै भए पनि
सीसाकलम समाउन सीकायौ
बाहृखरी लेख्न सीकायौ
तिम्रो स्पर्श कति पबित्र,
पौडिरहे आँचल भित्र
कोरीरहन्थे सुनौलो सचित्र
भत्काउन दुखको पहाड,
निस्कीएँ आगनबाट दिनदहाड,
अग्लामहल र कारहरुको कोलाहल छिचोलेर
भावनमा डुबिरहे एकैछिन
कल्पनामा टोलाइरहेँ सम्झेर तिम्रो काख
तर, भुलिरहेँ शहरको रमझममा,
नशामा उम्लीयो तिम्रो याद,
झस्कीए, तर्सिए,आफनै छायाँ देखेर,
भुलिसकेछु तिम्रो माया
बिर्सी सकेछु तिम्रो छाँया
फोन गर्छु हरपल साथीलाई,
एक घन्टी पनि बज्दैन तिमीलाई
जन्मायौ किन यस्तो सन्तान लाई !
यो ब्यस्तताको कुहिरो भित्र
सबैबाट तिरस्कृत भएछुँ ,
अपमानको पगरी गुथेछुँ
मानवता हराएको नगरीमा एक्लो भएछुँ
निसास्सीदो यो यात्रामा ,
पोलिरहृयो तिम्रो ममताले
बाटो भुल्ने छैन पाइला लर्रबराए पनि
बिर्सने छैन आफना लक्ष्यहरुलाई
पखाल्ने छु मेरा पापहरुलाई,
रिन तिर्नेछु आमा तिम्रो चोखो स्नेहको
सुयोग्य सन्तान भएर फक्रिनेछु
तिम्रै पाउमा पुजा गर्नेछु
आमा तिम्रै सेवा गर्नेछु

हङकङ

जमाना र हामी

मोती चाम्लिड. /अनेसास हंगकंग

कोही भन्दैछन्, हाम्रो आयो जमाना
कोही भन्दैछन्, हाम्रो गयो जमाना
साच्चिकैमा जमाना स्थिर नभएर
नदि झैं अटल वग्दो छ निरन्तर
राजनितिमा गएको जमाना हेर्दै
राजावादीहरु सवै राष्ट्रवादीमा फर्के
भन्नलाई मिठो तर अंकमाल गर्न तितो
राजनितिमा पाएको जमाना हसुर्दै
जनवादीहरु पनि सवै राष्ट्रवादीमा फर्के
हिजो राजावादी मात्र सच्चा राष्ट्रवादी हुन्थे
आज फेरि जनवादी मात्र सच्चा राष्ट्रवादी भए
राष्ट्रवाद एउटा सौदाको शव्द हो की
कि राष्ट्रवाद, राजावाद र जनवादको उपमा
वादको खात लागेको रुग्न देशको नागरीक म
मुलुक हराएको मुगलानको अनागरीक म
सगरमाथाको महिमा वोल्दा स्वभिमानी हुं म
चोकीदार, पहरेदारको लेप लागेको सम्झदा
आत्मास्वभिमानको हत्यारा एक अपमानी हुं म
कोही मुंग्लानवाट मुलुक वोकेका छौं भन्दछन्
कोही धर्तीवाटै मंगलको धरातल टेकेका छौं भन्दछन्
पाले पहराको गीत गाउंदा हिनतावोधको लघुताभाष
आत्माग्लानीको शीकार हुंदा नौरंगी निराश
म कस्तो छु ऐनामा छदम हेर्न छोडिदेउ
मनवारीको करेशालाई वरु गोडन छोडिदेउ

२५ नवम्भर २००८
हेन्नेसि रोड वानचाई हंगकंग

गजल

लोकेश याक्थुङ्बा

निस्तब्ध एकान्तमा कराइ सक्याउ लुङा

आपुङिपनले तिमी आँफै हराइ सक्याउ लुङा

हिजो सम्म काङ्सोरे बनेर हिड्थ्यौ तिमी

खोइ? आज भोली त डराइ सक्याउ लुङा

जाड रक्सी तुङ्बाले लतारिन्दै हिड्छ्यौ रे

आफ्नो भाषा सस्क्रिती हराइ सक्याउ लुङा

तिम्रो पहिचानहरु यहा कोपिला नै थिए

खोइ?आज त्यही पनि झराइ सक्याउ लुङा

आफ्नो ईतिहासको पाना आँफै च्यात्न थाल्यौ

त्यसैले त, दुनियाँबाट हराइ सक्याउ लुङा ।

ताप्लेजुङ्

हाल्-मलेशिया

बदली धार बगी

भूपेन्द्र महत

बदली धार बगी चट्टानमा ठोक्कियौ रे
दुखेर मुटु अब सम्झनामा कोक्कियौ रे

संन्चो बिसंन्चो मात्र जिज्ञासा राख्दा पनि
शुभ बोलीलाइ धाबा बोली झोक्कियौ रे

उताब चढाबमा थिलथिले भए पछी
किनारा पुग्न नपाई बिचमै रोक्कियौ रे

मेरो जस्तो सस्तो ठान्यौ होला अरुको मुटु
सुने मुटु तोडनेको नाईके पो तोक्कियौ रे

मन र मुटुको सिमाना चेपिएछ क्यारे
खोइ कता दुखेछ आँखा भरी पोख्खियौ रे

जीवनलाई नजिकबाट

स्यानु पाईजा

जीवनलाई नजिक बाट हेर्दा र चियाउदा
जीवनको परिभाषा यो फरक छैन !
पिठ्युको दुवै तिर भारी बोकेर खच्चड
मुखमा दाना को थैली बाँधेर
उध्राई रहेको छ निस्तो दाना
चिया बिना, फुर्सद बिना
बोको भोको सानो डाम्लोमा
पानी उम्लेको हेर्दैछ
लाउदै गरेको धार खुकुरी मा
बिहानी मा गोरू सिगाँरी खेल्यो
दिनभरि बाँझो खेत जोतेर पनि
सियो बिरायो , हलीले लठ्ठी बर्सायो
मानौ उ कहिल्यै नजित्ने दौड मा छ
जीबन भरि यसरी नै दौडिरहुन पर्छ
हारको भार मन मा लिएर पनि
कति लामो जीवनको म्याराथुन
आफु भन्दा दोब्बर भारी उचाल्ने
गोब्रे किरा कयौ चोटी उचाल्दै र खस्दैछ
प्रयास गर सफल भईन्छ भन्ने सिकाउदै
आफु सानो सानो गरि उचालौ भन्ने नसिकिकन
फुलको पिडा उस्तै, युज एन थ्रो क्लिनेक्स जस्तै
बोट मा जति मुस्कुराए पनि
तिपे पछि मुर्झाउनु पर्ने पिडा
देबताको मन्दिरमा होस या नेता को गलामा
थुङ्गा थुङगा मा होस या माला मा
सुन्तला लाई अमिलो भए पनि छ्या ।
कागतीलाई गुलियो भए पनि छ्या ।
सबैको मालिक सम्झने मान्छे
आफै आफ्नै लोभि मनको दासी छ
कहि ईच्छा ले रेटिएको छ
कहि बाध्यता ले रेटिएको छ
तै पनि आफुलाई सर्बश्रेस्ठ थान्दै
जहाँ नभेटिनु पर्ने हो, त्यहाँ भेटिएको छ
जिवनलाई नजिक बाट हेर्दा र चियाउदा
जीवनको परिभाषा यो फरक छैन !

पात्लेखेत-७, म्याग्दी

कबि प्रतिष्पर्धी लडाकु होइन

आचार्य प्रभा

म प्रतियोगी बन्न सक्छु
तर ---प्रतिष्पर्धी बन्न सक्दिन
मैले कबितालाई दाउमा राखेर
कसै सँग बाजी जित्नु छैन
''कबिता ''त स्वच्छ, साचो भावना
अनी समाजको दर्पण हुनु पर्दछ
न कि ---कसैको कलमको आसुँ जित्ने लक्ष
यदी ---उसो हो भने त
आफ्नो सन्तानलाई दाउमा राखे सरह भो नि !
के कसैले आफ्नो मन ,प्राणलाई दाउमा राख्न सक्छ ?
त्यसैले ---मेरो आशयमा
साहित्यको नीती भनेको होड्बाजी गर्ने मैदान होइन ,
'कबि''साहित्यकार 'प्रतिष्पर्धी लडाकु होइनन
जो,एकापसमा लुछाचुडी गर्दछन
अनी ---त मलाई भन्न मन लाग्दछ
म आफ्नो भावनारूपी सन्तानलाई च्याखे दाउमा थापेर
कबिरूपी जुवाडेमा अनुवाद हुन चाहन्न ,
हो ---प्रतिष्पर्धाको मैदान दिइन्छ
यस्को आशय 'अर्थ'र 'अभिमान' जित्ने लालच दिनु होइन
फेरी ---जित्नुको अर्थमा अभिमानी बन्नु होइन
त्यो त कबि भावनाहरुलाई
उत्साहित गर्न स्थान दिनु हो ,
कबिको कलमलाई मलजल दिएर
फलाउनु,फूलाउनु र प्रेरित गर्नु हो
साहित्य अर्थोपार्जनको अपेक्षामा कहिल्यै समाहित हुँदैन
बरु ---रित्तो बनेर अरुको पीडा,ब्यथा पोख्दछ
बिक्रीती,बिसंगतीको दर्पण बनेर
आफु चर्कन्छ,समाजमा छर्लङिन्छ
कबिताको रूप भनेको कोमलताको प्रतीक हो,
ह्रीदयभित्रको स्पन्दनको बिम्ब हो
त र ---'हार' र 'जीत'को खेल होइन
त्यसैले ---म कबिता जन्माउछु
झुठो प्रशंसाको लालचको निम्ती होइन ,
म भावना प्रष्फुटन गर्छु सत्य गालीको अपेक्षामा
हो ---यो सहि हो ,
कबिले 'गाली' पनि पाउनु पर्दछ
कबिताले 'ताली'पनी पाउनु पर्दछ
त र ---गालिको अर्थमा घ्रीणा होइन ,
अनी ---तालिको गड्गडाहटमा झुठो प्रशङ्साको धाप होइन
जस्ले कबिको भावना हत्तोत्साहित नबनोस
झुठो प्रशंसामा कबिको कलम नमात्तियोस
म कबिता फुर्दछु ,
समाजको सत्यतालाई उजागर गर्न
त र ---म पर्तिष्पर्धी कबिता कोर्दिन
जितेर अभिमानी बन्न
किनकी ---कबिता हारजीतको खेल होइन
बरु ---हुनसक्ला ,
भावनाहरुलाई शब्दहरुमा सजाएर कबिताको स्वरूपको
तारतम्य मिलाउन नसक्नुको कमी कमजोडी
शब्दहरुलाई 'कबिताको'आक्रीती दिन नसक्नुको असक्षमता
त्यसैले ---मलाई लाग्दछ ,
कबितारूपी भावना कहिल्यै नमिठो र अशोभनिय हुँदैनन ,
हुन सक्लान ,
'कबिता'बिद्रोहको रापिलो लप्का
जहाँ अन्याय,अत्याचारले परकाष्ठा नाघेको हुन्छ
त्यसैले ---म 'कबिता'मा अर्को बिशेषण थप्न सक्छु
'कबिता'अन्याय,अत्याचार, दमनको नारा पनि हो
म;अझै पनि भन्दिन
'कबिता'दौड्ररूपी मैदानको खेल हो
बरु ---भन्छु ,
यो त सुस्त,सरल,शान्तसँग बग्ने
भावनारूपी नदीको प्रवाह हो
सत्य र सहि मर्महरुको उपज हो
संसारको मन जित्ने साधन हो
बाजिमा राखिने बस्तु होइन /
मैले कबिताको 'फेत'मा नै भनी सके
कबिता कबिको मोल हो
त र ---प्रतिष्पर्धाको मुल्य होइन
त्यसैले समग्रमा म घोषणा गर्छु
म प्रतियोगी बन्न सक्छु
अह ---पर्तिष्पर्धी बन्न सक्दिन /

(अमेरिका )

सैदान्तीक मृत्यु

अप्जसे कान्छा

ढुङ्गा
कट्टी
बन्दुक
मोर्टर
रकेट
मीसाइल
अणु बम
रासायनिक बम
जैविक बम
दार्शानिक बम
राजनैतिक बम
थाहा भएका
थाहा नभएका
विनाशक बम
बनाउने
चलाउने
जुनसुकै देश
अर्गनाइजेसन
जो केहि व्यक्ति
व्यक्तिले छानेको नेता
नेताको क्याविनेट
क्याविनेटको आदेश मान्ने
पुलीश
जल सेना
थल सेना
हवाइ सेना
गोप्य सेना
तिनीहरुका सेनापति
सेनालाइ पाल्ने जनता
जनतालाइ बेला बखत दुख दिने
चोर
डाका
सुसाइड बम्बर
आतंककारी
कोहिसंग पनि
म डराउने छैन
किनकी
म भित्र
डर छैन
पीर छैन
अशान्ती छैन

मैले मेरो सैदान्तीक मृत्युमा
वर्तमानसंग हस्ताक्ष्रर गरिसके
अब म जीउदो सहिद भएको छु
तर प्रश्न उठ्‍न सक्छ
सैदान्तीक मृत्युको घोषणा किन?
आखिर वर्तमानसंग यत्रो डर किन?
जब म चौबीसै घण्टा
मैले ओड्‍ने आकाशभरि
जासुसी वीमानहरु
पीउने पानीको सतहभरि
जलसेना र जलयानहरु
टेक्ने धरतीको माटोभरि
आइ.इ.डि. र माइनहरु देख्छु
म अतालीन्छु
चिच्चाउछु
कराउछु
मलाइ वर्तमानसंग
मृत्युको डर छ
बिना पीर
बिना डर
शान्तीपुर्वक बाँच्न
नयाँ सिद्धान्त
नयाँ उपाय
नयाँ बाटो
खोज्न थाल्छु म
तर कहि पनि
बिना खतरा
बिना सन्त्रास
आफुलाइ सुरक्षित पाइन

भोजपुर हाल यु.के.

देबकोटालाई बिन्ती पत्र

भूपेन्द्र महत

आदर्णिय गुरु देबकोटा ,जदौ !
मनभरी देश दु:खी रैछ आराम छु भनु कसरी
छातीभरी माटो रोइ रहेछ आनन्द छु भनु कसरी
बरु ,
कट्कट्टिएको रगतको छिटामा
आंसुको थोपा घोली ,यो पत्र लेखी राछु
अनगिन्ती अनुउत्तरित प्रश्नहरु, यो पत्रमा सोधि रहेछु
ब्रुजुकहरु उपबुज्रुक भएको ठाउँमा
अन्योल र संत्रास निबारणको ,उपाय मागी रहेछु
आशा छ मलाई न्याय गर्नु हुनेछ
दिल र जातको समायोजना हुन्छ कसरी ?
धन र मनको मिलन हुन्छ कसरी ?
हुलहुल टाउकाहरु
बिचरामा बिचलन भ'का हुन कि
गूदी सकिएर रन्थनिएका हुन कि
जातिय भेदको नारामा भुल्लिन्छन टाउकाहरु
राजनीतिमा झुत्त्तिन्छन टाउकाहरु
हुलहरु मोर्चा भए ,हुलहरु संघ भए ,हुलहरु संघठन भए
हुलहरु तराइ भए ,हुलहरु पहाड भए ,हुलहरु शहर भए
हुलहरु जज्लपा भए ,सबेरो भए ,खै के के भए
तर हुलहरु कहिले नेपाली भएनन किन ?
हुलहरु कहिले नेपाल भएनन किन?
शायद ,
बिचराकै अनिकाल परेको हो कि
सोचकै खडेरी परेको हो कि
बिखल्बन्धमा परेको छु म त
हजुर जस्तो ,
नोकोटिनको सर्कामा बिचारको मुस्लो उडाउन सकेन
चुरोटको बट्टा, भित्ता कतै, कसैले सोच खोप्न सकेन
बरु ,जिलेटिनको धुँवामा बारुदको कथा लेखे
बुद्धको कांखमा बाँझलाई शरण दे
छटपटाएर शान्ती रुदा
फट्फटाएर परेबा रुदा
टाउका टाउकाहरु शर ताजको सतरंज खेले
किन ?
किन?
घरदेशका नंग्रा परदेशमा पलायन छन
आफ्नै घरगाउका बाटाहरु बिराना छन
सांध सिमानामा पनि चन्द्र सुर्य लत्रिएका छन
बांकी बचेँको सगरमाथाको टोपी पनि
लाजले झुकेर कोशीमा बगेको छ
स्वाभिमानको टाल्नै नसकिने भ्वाग परेको छ
किन ?
सबाल मात्र उठाउने म पनि लांछी छु शायद
यसैले उडी चन्द्र छुने लक्षय लिन सकिन
यसैले ,
आफ्नै माटोलाई अन्याय गरी पसिना बेची रहेछु
आफ्नै टोपी लुकाएर आँफैलाई साटिरहेछु
थाहा छैन,भडकिएको हुँ कि भडकाईएको हुँ
आफ्नै भेष भुषा भुलेर उधारोमा बाँचिरहेछु म
तेसैले ,
म जस्ता कायरहरुको बुद्धिको बिर्को खोल्न
भडकिएको टाउकोमा गिदी भर्न
हजुरलाई बिन्ती गर्छु
एक चोटि फेरी आँखा उघारी हेर्नु पर्‍यो
फेरी एउटा अर्को जन्म लिनु पर्‍यो
बरु सकिन्छ भने साथमा
हजारौं दुर्योधन र दुशासनलाई सुधार्न
एउटा बिदुर लिएर आउनु पर्‍यो
हजारौं राबण र कुम्भकर्णलाई बुँझ्याउन
एउटा राम लिएर आउनु पर्‍यो
किनकी ,
यहाँ धेरै रहरहरु बाँझो छ
र धेरै बिबेकको खाँचो छ
फेरी
दिल र जातको समायोजन पनि त गर्नु छ
सांग र सिस्नोको आनन्दिको बयान पनि त कोर्नु छ
मन र पनलाई पनि त गाँस्नु छ
तेसैले मेरो बिन्ती ,
एउटा मुनामदन फेरी कोर्न आउनोस
एउटा नयाँ सोच फेरी फोर्न आउनोस
जहाँ सुनको थैला भन्दा आनन्दी मनको आकार होस्
जहाँ मुर्ती र मन्दिर भन्दा श्रम र शिपको आधार होस
घात र प्रतिघातको हाट भन्दा सदभाबको चाँदर होस्
हजुरको आग्याकारी चेलो
बर्जस्वाँठ

खाडल भित्रका समानता

स्यानु पाईजा

हामीले नै खनेका असमान खाडल भित्र
समानता बुझेको भए दुबै खाडल रित्ता थिए
दुबै खाडलका वरिपरि समान भित्ताहरु थिए
तर हामी बहस मै समाय बितायौ
मेरो खाडलबाट यति माटो निस्केको
मेरो खाडल यति गहिरो, यति फराकिलो
तिमीले भन्दा पहिला मैले खनेको
तिमीले मेरो नक्कल गरेको
हामी यसैमा लड्यौ, बर्षौ लड्यौ
तिमी लङगडो, र म कानो हुदै सम्म लड्यौ
खाडल खाडल नै हुन्न जस्ले जे भने पनि
खाडल बिचको भिन्नतामा लड्नु भन्दा
कसिंगर र पातहरु खसालेको भए
कम्पोस्ट मल बन्थ्यो दुबै खाडलमा
तर अचम्म तिमीले मलाई खसाल्न चाहेयौ
मैले तिमीलाई खसाल्नु चाहे !
साहेद हामीले खाडल खनेको नै यसैलाई थियौ
अब तिमी लङ्गडो र म कानो भएर पनि
खाडलको भिन्नता मै फेरि लड्यौ भने
एक दिन यो खाडल चिहान हुने छ
एकले अर्कोलाई फसाउने धराप हुने छ
अब त हामीले बुझ्नु पर्छ, खाडल००००
हामीले नै खनेका असमान खाडल भित्र
समानता बुझेको भए दुबै खाडल रित्ता थिए
दुबै खाडलका वरिपरि समान भित्ताहरु थिए

पात्लेखेत-७ ,म्याग्दी

बन्दुकले

ऐत राज तुम्रोक

बन्दुकले धेरैलाई सलामि चडायो
बन्दुकले धेरैलाई मलामी बनायो
र देशले धेरैपटक फुल चडायो लासमाथि।
अब त गोलिको बर्षा हुँदैन भन्छन
रगत नै पानी बनेको गाउमा
आलो रगत हरायो भन्छन
तर कटकटिएको रगतको टाटा
फुर्बा दाइको पनि हुन सक्छ
सुब्बा दाइको पनि हुन सक्छ
समावेशिको कुरा चलेको बेला समावेशि पनी हुनसक्छ
भर्खरै मरेको आतंकको पनि हुन सक्छ
भसक्कै नबिर्सनु है साथी
खुनले सराप्न पनि सक्छ।
सिमखेतको एक मुल पानी
सङ्लिन थाल्यो रे
अब त फसल फल्छ होला खेतबारिमा
भाईले पर्म लाउन थाल्यो रे
बाझो बसेको पाखो बारीमा
हर्क दाई बहर दाउन थाले रे
अब त नाका खुल्छ होला सिमारेखामा
साझा पत्र तयार भयो भन्छन
सधियारले सही गर्‍यो भन्छन
तर होस गर है साथी
सलह फेरी पस्न सक्छ
घाउ फेरी दुख्न सक्छ।
अन्न छैन भन्छन खारातिर
फ्याक्स गरेको एक बोहर चामल
बहिनिले पायि कि पाइनन
ईमेल गरेको एक ढिको नुन
बहिनिले भेटिन कि भेटिनन
सोधिदिनु है साथी एक फेरा
टि टि गरेको एकजोर कुर्ता
लाइन कि लाइनन।।
.
दोह कतार

क?यो फुङ्हा? मेम्भेक्तेन्

सेसेहाङ् फियाक लिम्बू

लाजे? करेम्बा फुङ्इक्
उन्छोन्नाङ् क?यो पोक्खेसाङ्
आल्लभरिक् कुभा? फुङ्हा?आङ्
मेभेक्तेआङ् मेएरेबा निमेदेरेन् ।

चम्जम्लुङ् नु फक्ताङ्लुङ्हे?मो
नाङ्ङीन् नु पङ्वाचाती
फुङ्इकहा?ओ फुङ् फेक्पीफा?आङ्
यरिक् तङ्बे , येम् नु येम्हा?
अममाओ ए मेक्खुङ्ल वायाङ्
लिवान्मा केरेक् हाङघुङ्ल युङाङ्
सेन्-लेन् मेन्इम्मे अमस्इ युङाङ्
वहित्-फन् नाङ्हा? तक्तुङ्ल युङाङ्
कर
लाजे?बा कन् फुङ्इकहे?मो
आप्फा?लेआङ् कुभा? फुङ्हा?आङ्
क?यो फेक्मैआङ् मेम्भेक्तेन् ।

पघेम्-केघेम्बा फुङ्हा? फेक्मा मेगोतुर
सिक्पसम् सम्ल फुङ्बुङ्हा? मेलिङ्
येक् पोङ्ङाङ् सुक्कुम्माङ् मेलत्
मियाक् यम्बा सिङ्बुङ्ङील्ले इप्छीआङ्
सुक्कुम् चेक्तुआङ् मक्था पेक्
चुङ्ङील्ले पुत्तुआङ् फुत्छुङ्-फुत्छुङ्
नाम्लाङ्मरेआङ् येम्दु सेरु
साम्मीत्तील्ले चक् चक् कुनक् पु?र
भु-भु मुत्तुआङ् एक्खु सेरु ।

फेक्मै सुयेम् मेन्खोसुन्
आपफालेआङ् हेन् फुङ्इक्कोबा फुङ्हा?रे ।

हेक्के ग लाजे? करेम्बा फुङ्बुङ्हा?
तोक्मा-साक्मा क?यो केबोङ्बा
कुबुङ् वेत्तुर च्वा? केप्मा केबोङ्बा
अक्खेल?र फुङ्बुङ् अकेमप्पा,
अक्खेल?र फुङ्बुङ् केसाक्पा,
कन् लाजे?ओ फुङ्बुङ्ले कुन्दाङ्बा
क?यो आल्लो आत्तीन्नाङ् मेहोप् ।

थाङ्बेन्हा? वे? लाजे?ओ
याङ्थक्से योक् पोङ्से मेबे ।
काप्पोबा नु काप्मोमाहा?आङ्
फुङ्नाम् नु फुङ् हुन्छी? सिरा? मेधाङ्नेन्
हिन्जा? पित्छुहा? फुङ्ङीन् फेक्पीफा?आङ्
हुन्छी? हिन्जा? येन्हा? मेमेक्खुर मेवा ।
आङ्गा? आनिङ्वारक् माआङ् वाआ ।

वे? लाजे?बा तिक्सी थाङ्बेन्हा?
वे? लाजे?बा किनीमासी मेन्छ्याहा?
मा:लाजे?बा फुङ्हा?रे मेघेम्छीन् मु
बाहेक्के मेबातुआङ् च्वात्थीक्काङ् मेन्गेत्तुन् ।
मेजीतुआङ्बी, कुसीङ् मेन्नीत्तुन्नाङ्बी
कुनक्खा? नु सुक्कुम्हा? मेएक्खु ।
खर्मेङ्?खर्मेङ् फुङ्इक् मेमेक्खु ।
फुङ् फेक्लभाङ् नोस्वा निङ्वा?
लाजे?बा कुभा? मनारेन्नाङ् निमेदेत्तीन्
हेक्क्याङ्ङे आइन् कन् लाजे?ओ
मघेम्-केघेम्बा फुङ्हा? मेम्भेक्तेन् ।

२०६५/५/२, पान्थर, आरुबोटे ।

पागल मान्छेको कुरा

स्यानु पाईजा

दया मरेको बस्तीमा
माग्नेको जन्म नहोस
आज खाए पछि भोली
के खाऊ कसैलाई नहोस
मलाई त यस्तो लाग्छ,
सबैको आफ्नै धर होस
बारीहरु बाँझो नरहोस
अब कोहि मुग्लान नपसोस
पैसाको समान मोल होस
डलर, यूरो, येन अनेकन
नाम होईन एऊटै नामहोस
सन्सारै भरि एउटै दामहोस
कसैले मलाई सोध्यो ?
के त्यसो भए बिश्व
एउटै मात्र देश होस त ?
यो पृथ्बी एउटै हो
देश अनेक भए पनि
जाती सबै मानव होऊन
मानबता सबैको धर्म ।
बन्जर बनेर मेरो देश माटो
बिदेशका गल्लीहरु सफा नहोऊन
कसैले भन्यो बिचरा
मान्छे बौलाहा भयो
पागल मान्छेको कुरा००००!

पात्लेखेत-७ म्याग्दी

माटोको नयाँ गीत गाउँदै छु

राजेश राई

यो गीत गाउँदा गाउँदै
वा गाई सकेपछि
म यो राष्ट्रको लागि
बिखण्डनकारी
अराष्ट्रिय
अथवा आंतककारी बन्नेछु
मेरो टाउकोको मुल्य तोकिने छ
र फरमान आदेशहरु जारी हुनेछ, मेरो नाउँमा
सम्भवत मेरो आफन्ताहरु माथि पनि
यस्तै आदेशहरु जारी हुनेछ
मेरो जस्तै थेप्चो नाक र चिम्सो आँखा हुनुले
म मारिन सक्छु
मेरा आफन्ताहरु मारिन सक्छ
तर म मारिए पनि
मैले गाएको गीत सुनेर
धेरै गामबस्तीहरु जुरुक्कै उठेर
यो राष्ट्रसगँ
इतिहास फिर्ता माग्ने छ ,
ओढेको आकाश र टेकेको धर्तीको
जितेर हार्नुको पीडा सुनेर
जितेर नजित्नुको दुःख बुझेर
चोमोलुङ्गमाका फेदीका गामबेशीहरु
नयाँ मुन्धुमहरु फलाक्दै
फेरी मैले जस्तै गाउने छ
जबरजस्त खोसिएको इतिहासको गीत
जीतेर इतिहास नमागेको गीत
र अब फिर्ता माग्नु पर्न माटोको गीत ।
त्यासैले मसगँ मृत्यु हारीसकेको छ
मैले मृत्युसगँको युद्ध जितीसकेको छु
र म गाउँदै छु
मैले ओढेको आकाश
र टेकेको माटोको एउटा नयाँ गीत ।

धनकुटा

कमरेड गोपाल किरातीलाई मन नपरेको हङकङ

टंक सम्वाहाम्फे

कमरेड साईला दाईलाई
हङकङ मन परेनछ
त्यसैले त वमन गरे विष
सार्वजानिक कार्यक्रममा
माननिय मन्त्रि ज्यूवाट
त्यसो नहुनु थियो
तर भैदियो त्यस्तै त्यस्तै

माननिय मन्त्रि ज्यूले
सम्वोधन भाषणमा भन्दै थिए
हङकङमा मेरो अपमान भो
किनकी आयोजकले थाहा पाएनन्
कि मेरो गोजीमा
फुटेका कौडी सम्म छैन भनेर
र व्यवस्था गर्नुपर्थ्यो
चौरासी व्यञ्जन
पाँचतारे होटलको वास
सवारी साधनको लागि
मर्सुडेज वेन्चकार
र माननिय मन्त्रि ज्यूले उड्ने
नयाँ हवाईजहाज
स्वागत सत्कारको लागि
पञ्च कन्या
र गन्यमान्यहरु
ती सवै सवै थिएन
त्यसैले मलाई हङकङ मन परेन
अव देखि हङकङमा
मलाई ल्याउँने चेष्टा नगर्नु
रहरै रहरको कार्यक्रम गर्दै नगर्नु
रोष्टममा चोर औंला ठड्याउँदै
प्रष्ट्याए
कमरेड साईला दाईले
कमरेड गोपाल दाईले
कमरेड किराती दाईले

हिजो जंगल पस्दा
भोकभोकै हिडेको कथा
मन्त्रि भएको भोलिपल्टै भुलेछन्
कुन्नी आफ्नो कथा भुले झैं
जातिय स्वायत्तताका कुराहरु भुल्ने हुन् कि ?
राज्य पुनर्संरचनाका कुराहरु विर्सीने हुन् कि ?
आफ्नै मन्त्रालयको उपहास गर्ने हुन् कि ?
त्यो त मन्त्रि ज्यूको कार्यकालमा
हेर्नै पर्ने भएको छ
सम्विधान नवनुन्जेल सम्म
पर्खिनै पर्ने भएको छ

गोपाल खम्वु दाई
मन्त्रि भएपछि
जनादेश पालना गर्नु पर्छ
जनताको कुरा सुन्नु पर्छ
जनभावना वुझनु पर्छ
एउटा जड्याहाले आफ्नो रिस पोखे झैं
रोष्टमवाट रीस पोख्दा
कस्लाई पुग्यो होला चोट ?
कस्लाई लाग्यो होला खोट ?
सम्झीनु भोलि कस्ले देला भोट ?
कमरेड साईला दाई
होसीयार
मन्त्रि भए भन्दैमा
नवोल्ने कुरा वोल्नु भएन
दुनियाको अगाडी आफ्नै पोल खोल्नु भएन
त्यसैले मन्त्रि खम्वु दाई
अन्याय गर्नु भो
हङकङका नेपालीहरु माथि
हामी त्यो सहन सक्दैनौ
मन्त्रि ज्यू
तपाई हङकङ आएर के हुन्छ ?
तपाई हङकङ नआएर के हुन्छ ?
आखिर केहि हुदैन
आखिर केहि पनि भएन
मात्र हङकङको विकास देखेर दंग पर्नु भो
मन्त्रि ज्यू
अव जंगलमा वोल्ने भाषा
शहरमा वोल्नु भएन
आफ्नो हैसियत आफैले खोल्नु भएन
मौका सधै सधै आउँदैन
आएको वेला देश जनताको सेवा गर्नुहोला
हामी त अव देशको पुनर्संरचना चाहान्छौ
हामी त अव जातिय स्वायत्तता चाहान्छौ
हामी त अव संघीय शासन चाहान्छौ
हिजो त्यहि कुराको वकालत गरेर
हिडेको मान्छेले
आजै कर्तव्य भुल्नु भएन
जनताको विश्वास कुल्चनु भएन
तर कमरेड साईला दाई
हङकङमा तपाईले
साह्रै अपशब्द वोल्नु भो
आफ्नै भेद खोल्नु भो
आफ्नै हैसियत देखाउँनु भो
किनकी ती सवै मन्त्रिले वोल्ने कुरा होईनन्
मन्त्रिले गर्ने कार्य होईनन्
गोपाल खम्वु दाई अव देखि
आफ्नै किराती दाजुभाईहरुको
अपमान नगर्नु होला
गोपाल खम्वुको विरुद्घमा
अरु गोपाल खम्वुहरु आउँन सक्छन्
अरु गोपाल खम्वुहरु धावा वोल्न सक्छन्

त्यसैले सावधान हुनुहोला
आफ्नै वोलीवाट
आफ्नै हैसियतवाट
आफ्नै मन्त्रि पदवाट
किनभने मन्त्रिले वोल्नु
र एउटा वहुलाले वोल्नु
एउटै भयो भने के हुन्छ ?
कमरेड चिन्तन गर्नुहोला
हामी त सच्चा किराती भएको हेर्न चाहान्छौ
हामी त सच्चा मन्त्रि भएको देख्न चाहान्छौ
हामी त गणतन्त्रवादी भएको देख्न चाहान्छौ
जंगलवाट घर आए पछि
जंगलको कुरा नगर्नु होला
घरमा घर कै कुरा गर्नुपर्छ
अलिकति सभ्य भएर वोल्नु पर्छ
अलिकति सामाजिक भएर वस्नु पर्छ
तर मन्त्रि साईला दाई
तपाईले त हङकङमा
उत्पातै गर्नु भो
हामीले सोच्दै नसोचेको
अपशब्दहरु पो वोल्नु भो

नया इतिहासको जन्म

आचार्य प्रभा

नयाँ इतिहास जन्म दिनेहरु हो
सारा संसारलाई चकित गरी
नयाँ जन्म लिएकाछौ ,
त्यसैले........जन्मेको सारलाई
सार्थक गर्न तिमीहरुले
नयाँ पालुवाको श्रीजना
गर्नुपर्छ
नयाँ बिहानिको ढोका
उघार्नु पर्छ
जुन बिहानिको प्रतिक्षामा
सारा मन ,मस्तिष्कहरु
अध्यारोमा काला रातहरु
भोगिरहेका थिए
अब.........तिमिहरु संसारकै
पाले अनि रक्षक भएर
जन्मेकाछौ
त्यसैले उत्साहित बन
अध्यारो कोठामा उज्यालो छर्न
अनि.........दर्हिलो रक्षक बन्न
अनि मात्र ,
तिम्रो आगमनले प्रतिक्षित मनहरु
प्रफ्फुल्लित हुनेछन
देखाइ देउ नयाँ इतिहासको
पानाहरुमा स्वर्ण अक्षरहरुले
इतिहास भनेको रङ,जाती,भेद ,
धनी,गरीब को संघर्ष मात्र होइन
समानता र सहजता को पनि
लेखिनु पर्छ
संसारभरी शान्ती र सद्भभावनाको
दियो बल्नु पर्छ भनेर

(अमेरिका )
(समर्पित जो ,जो नयाँ इतिहास कोर्न आगमन गरिरहेका छन उनिहरुमा )
रचना ११ -०४ -००८-( ८ बजे साँझ मंगलवार )

फोटो गजल

केदार सङ्केत

म तिम्रो यो देशको अब रीति तोड्दै छ्रु
म तिम्रो यो देशको अब तीथि तोड्दै छु ।

बित्थैमा यो देशले मेरो मुटु चुँडाइ दियौं
अब यो खेत पनि म स्वयम्ले जोत्दै छु ।

यो देशको एउटा हट्ठा बाउसे थिए उनी
यादमा आज उनीलाइ म यो हिलोमा खोज्दै छु ।

ज्यानलाई कसले, किन, कसरि कहां लगेर मारे
आज यहिं कुरा म देशका साशकलाइ सोध्दै छु ।

(फोटो रुद्र खड्का - साभार, लडाँइमा जनताबाट)

यादैमा तिम्रो

दिलिप योन्जन

यादैमा तिम्रो, डुब्दछु जब, मन खान्छ बेसरी
सपनी छुट्दा, अधेरी रातमा, मै रुन्छु धर-धरी।

जुनेली रातमा, हेर्दछु तारा, देख्दछु तिमीलाई
सम्झेरै बाच्ने, केपाए भाग्य, रुवाई तिमीलाई
मनको प्यासले, जल्दछ तन, बुझाउने के गरी
सपनी छुट्दा, अधेरी रातमा, मै रुन्छु धर-धरी।

फुलेको फुल्झै, जवानी गाछ, दिन-दिनै ढलेर
धोएनी छाती, आँसुले कती, पोल्दछ जलेर
घोचेको घाउझै, दुखीनै रन्छ, मै बाचु कसरी
सपनी छुट्दा, अधेरी रातमा, मै रुन्छु धर-धरी।

अस्टिन, अमेरिका

कबिताको बाध्यता

स्यानु पाईजा

अचेल कबिताले गाली बोकेको छ
कतै पार्टीको प्रचार र ब्यानर बोकेको छ
कतै स्वार्थ र षड्यन्त्रको भण्डार पोखेको छ
कतै बैशको कामुकता पनि बोकेको छ
तर यति मात्र होईन कबिताले कहि त !
तितो यथार्थको धरतल पनि बोकेको छ
चेतनाको मधुर दियो पनि बोकेको छ
साहित्य र सृजनाको सम्बाहक बनेको छ
सृजनाको दरिलो मियो पनि बनेको छ
माया, पिरती, मिलन, बिछोड र सम्झना
बाँचा, चाहना, कामना, बेदना पोखेको छ
बिचरा कबिता माथीको कबिताले फेरि
रिमिक्स गित जस्तै हित हुने दाँऊ मा छ
एउटा बर्षौ पुरानो कबिता गाऊँमा छ
पुरानो कपिमा ध्वाँसोले पुरिएको छ
साहेद कति कबिता यसरी नै च्यातिए होला
कबिताको बाध्यता यस्तै नै रहेछ
कसैलाई नसुनाई, च्यातिनु परेको छ
यस्तै छ कबिता अचेल गालीले किच्चिएको छ
पार्टीको प्रचार र बिचारले थिच्चिएको छ
स्वार्थ र षड्यन्त्रको भण्डारले भरिएको छ
यस्तै छ अचेल कबिता को बाध्यता ।
लाहुरे सँग कबिता प्रदेस पोईल गएको छ ।
गाऊँको सम्झनामा धेरै चोटी कबिता रोएको छ।

पात्लेखेत-७, म्याग्दी

असन्तुष्टि

उषा गिरी

पारी क्षितिजको टुप्पामा
बादलका टुक्राहरु
मनका रङगी बिरङी
गहिराइबिच
बिरक्त र बिह्वल
काला धर्साहरु सँगै
चेहरामा बिषादका
गहिराइ र खोबिल्टाहरु सँगै
आज किन चिहाउछौ?
टाढाबाट बिक्रिती सल्बलाउदै
आँखामा किन अबोध चिच्याउछौ?
आखिरी एक मुठी सास
ओझेलमा चिप्लिन्छ एक दिन
भ्रम रित्तिन्छ एक दिन
बाझो मरुभुमी भएर
अबोध भ्रुणझै,
अनिन्द्रा ननिदाउ
बिटुलो जुनको अगाडि
किनकी असारको बादलले
तिम्रा ह्रिदएमा असन्तुस्ती
सुन्यता,र त्रास उत्पन्न गर्नेछ।

.

हाल ब्रुसेल्स
चारपाने,झापा
०१-११-२००८

बिन्ती !

बसन्त मोहन अधिकारी

अध्यारो गुँफा
अन्कन्टार छ ।
छामछुम छामछुममा
कयौं पटक लडे ।
भाषण र नारा
बाचा र कसम
शब्दलाई आधार मान्दा
धेरै बर्षलडे ।
आखाँ नदेखे पनि
कान सुन्छु ।
यहि अध्यारोमा
छोराछोरी हराएका धेरै भयो ।
घुम्दै फिर्दै
तिहार ! तिमी आएछौ ।
यो गुफामा
तिम्रो दियो
शान्तिको हातबाट बाल्न पाए
प्रकृती सम्पदाको
म धनी राष्ट
यै पानी पिउँन पाए
न पैसा लाग्थ्यो ।
न हात फैलाउनु पर्थ्यो ।
न म,
आखाँ नदेखेर लड्नु पर्थ्यो ।
मेरो बिन्ती लागोस्
लौ न तिहार !
शान्तिलाई डाँक
घरको दियो बालौं ।
उज्यालो पारौं ।
ताकी म,
सबैलाई चिन्न सकुँ ।
दृष्य खुट्टयाएर
सत्य असत्य
छुट्टयाउन सकुँ ।
अब म !
आफ्नै घरमा
आखाँ देखेर
हिड्न सकुँ ।

म मदन र मेरी मुना

टंक सम्वाहाम्फे

उता नेपालबाट म मदन र मेरी मुना
सपनाहरू खोज्दै
अर्को भोट हङकङ टेकेको पनि
बर्षौ वितिसकेछ
तर म मदन र मेरी मुनाका
सपनाहरू
सपना बनेर अझै आएका छैनन्
घाम भएर अझै उदाएका छैनन्,

हङकङमा हामीले
परीपरीका सपनाहरू देख्यौ
तर मात्रै देख्यौ
थरीथरीका सपनाहरू भेट्यौ
तर मात्रै भेट्यौ
किनकी यहाँ त ती सपनाहरू
देख्ने र भेट्ने संयोग मात्र मिलेको छ
तर पनि त्यसको मोहले
छुन खोज्दा
यहाँको अग्लो महलहरू भन्दा माथि
अग्लिएकाछन् सपनाहरू
चुम्न खोज्दा
यहाँको भूमिगत रेल भन्दा
तिव्र गतिमा
हुईकिएकाछन् सपनाहरू
भेट्न खोज्दा
यहाँको दुईतले गाडीभन्दा
हतार-हतार
गुडेकाछन् सपनाहरू
त्यसैले म मदन र मेरी मुना
सपनाहरूको रमिते मात्र भएकाछौँ
तै पनि हाम्रा मनहरू
त्यसै त्यसै लोभिएकाछन्
सपनाहरूलाई देखेर
यसकारण सपना खोज्नेहरूको
भीडमा धकेलेर
हङकङ शहरमा
बर्षौदेखि हराई रहेकाछौँ
उत्ता गाउँलेहरू सोच्दै होलान्
मदनले
सपनाको महल ठड्याई सक्यो
उत्ता शहरका
आफन्तहरू भन्दै होलान्
मुनाले सपनाको भकारी
भराई सकि
तर यता हङकङ शहरमा
म मदन र मेरी मुना
जीउँनुको बाध्यताले
जीवन यन्त्रवत बनाई रहेकाछौँ
किनकी दिनभरीको
जोखीम र हैरान मोलेर
हरेक साँझ लखतरान
निदाएका हुन्छौँ
र हरेक विहान
अल्लामको घण्टिले
शिथिल जीउलाई उठाईरहेका हुन्छौँ
यो यन्त्रवत जीवनको भोगाईहरूमा
खोई कहाँ छ र ?
बिहानीको त्यो मीठो निंद्रा
खोई कहाँ छ र ?
मखमलको त्यो नरम ओछ्यान
खोई कहाँ छन् र ?
ती आफन्त जनहरू
यहाँ त सपनाले सवै सुखशान्ति
र चयनहरू
निर्मम लुटि दिएको छ
निर्मम खोसी दिएको छ,

हङकङका चाईनिज सिफुहरू
सपना दौडेको देख्छन्
घोडारेसमा
र घोडासँगै दौडाउँछन्
महिनाभरी कमाएको सपना पनि
तिनै सिफुहरू
सपना नै छापीएको देख्छन्
मार्क सिक्समा पनि
र स्वास्नीको सपनाले
किनी दिन्छन् मार्क सिक्स
तर, जब घोडा दौड सकिन्छ
र मार्क सिक्स खोलीन्छ
तब उनीहरूको हातबाट
सपना टाढी सकेको हुन्छ
तत्क्षण पाश्चातापले पोलिँदै
रीसले मुर्मुरीदै
र्फकन्छन् खाली हात आफ्नै घरतिर
यसरी सपनाले
म मदन र मेरी मुनालाई
मात्र नभएर
चाईनिज सिफुहरूलाई पनि
छक्याउँनसम्म छक्याएको छ
तै पनि हामीले
सपनालाई खोज्न छोडेनौँ
खोजीरहेकाछौँ
यता हङकङ पसेदेखि
त्यसकै पछिपछि दौडिरहेकाछौँ
थाहा छैन सपना कहिले भेटिने हुन् ?
थाहा छैन सपना सपना भएर
कहिले आउँने हुन् ?
तर पनि खोज्ने क्रम निरन्तर जारीछ
यसरी हङकङमा
म मदन र मेरी मुनालाई
वर्षौ देखि सपनाले अल्मल्याएकाछ ।

मेरो देशको माटो

सुनिता गिरी

आहा ! कति मलिलो छ मेरो देशको माटो
लालीगुरास फक्रीएर सजिएको पाटो
बिहानीको झिसमीसेमा झोला बोकी आएँ
प्रदेशको जिन्दगीमा आफु एक्लो पाए

डाँडापाखा हरियाली गाँउघरको मायाँ
छाती भरी छल्किरहृयो हिमालको छाया
लुटुपुटु खेल्ने आगन कस्तो भयो होला
गोठमा मेरो माली गाईले सम्झी रोयो होला

लहलह झुल्यो होला मेरो खेत बारी
साथीभाईले भन्दै होलान गयो माया मारी
कर्मरेखा कोर्ने निहुमा छाडी आएँ देश
आटो पीठो आफ्नै मीठो सुहाउने भेष

देशको माटो सम्झी आज धर्कि रोयो मन
प्रदेशको यो झिलिमीली भयो सुनसान बन
बर पिपलको चौतारी र नागबेली बाटो
सम्झी आउँछु लड्दै पड्दै मेरो देशको माटो

हङकङ

बटुवा

बिमल गिरी

उफ...कति लामा र
अनन्त घुम्तिहरु
अन्जुलिमा विश्वाशका खडेरी उघ्घाउदै
बर्तमानको भ्रुणलाई
आँखामा भ्रम पार्दै
कहाली लाग्दा
अक्कर र खोचहरी पारगर्दै
सुनगाभा फक्राउने
जीबनको सपना बुन्दै
छहरा र पहरामा
मुस्कान छर्न
बिहान खोजिरहेछ
बिचरा बटुवा
धाक्रे र तोक्मासगै
कैले दियालेको ओरालो
कैले सागुरिको उकालो
कैले पिलुवा र अरुणका
बगरहरुमा सुन्यतालाई रिक्ततालाई
ढाक्रेभरी बोकी
उराठलाग्दा बिभत्स बर्तमान
बोकिरहेछ
बिचरा बटुवा।

नाङिएकाछन खुट्टाहरु तुसारोले
चोइटिएकाछन कुर्कुचाहरु
प्रतेक सडक र गल्लिहरुमा
स्नेहका पोल्टाबाट
गौथलिले पठाएकी सातु
अरुणको पानीसग
गुन्द्रुक भिजाएर गरीबीसग पिउदै
उकुसमुकुस चपाइरहेछ
बिचरा बटुवा