इमेत्नामा हु (ओक्केमा छ )

भगत सुब्बा

-

साङगो सक्मारे कुन्दाङमा इमेत्नामा हु ,
नारा चइतले कुन्दाङमा इमेत्नामा हु ।
सिक्कुम्मनिङवाओबा फुङ्गनु लाम फोएरो ,
ए इकला उङनु आदाङमे साम्लोएरो ।
ओरा । हा
कोरशमा (पालामको पिस)

ए साङगो सक्मारेकुन्दाङमा , आसिक्सम्मा तुम्मे ,
साम्ब्रिप्पानु मेन्छेमना , आथक्लालिङगेन चुम्मे ।
सिक्कुम्मओबा सेक्मुरीफुङ्ग , माला चन्नु चन्नु ,
मेन्निमेनथा आसाम्माङ्गङे , केनारान सम्नु सम्नु ।।
कोरश पालाम पिस

इक्शाखाम्बेक चङथो लाङनु , वामा सिराअ थाङ्गङा ,
हाक्पारे नु ख्याली पालाम , पाप्मा सिराआ थाङ्गङा ।
साक्कथुनथुन्नु मेत्लकाम्गाम्ओ , लाङसोन सन्एल्ले ,
कुस्रक्पाओ के लाङनु हुक्सोहा, , साङ्गनुखा लन्एल्ले ।।
ए इमेत्नामा आसाम्माङ्गङे , लाम थाताङ्गङे ओ ,
लक्कन्दी पेओ नाक्एल्ले , पान छाताङ्गङे ओ ।।

शब्दार्थहरु

(१)इमेत्नामाको अर्थ नेपालीमा लेखान्त भावी , बिधाता , शारिरिक सम्रचनाकी निर्माती , मानवीय चोलाकी रखवाली , सँरक्षिका , एवम् सपाना बिपना हर क्षण , हरेक पलहरुमा साथ दिदै संगै रहने चोलाकी देबी ।
(२)सांगो सक्मा फोक्सोको बाहिरको अक्सिजन हावाको सम्बन्ध अर्थात श्वाश प्रवाश (रियसपिरियसन) ।
(३) नारा चइत ..चोलाको स्वारुप , आकार प्रकार , अनुहार
(४) सिक्कुम्मनिङवा ..आत्मा ज्ञान । भित्रिय आत्मा ज्ञानको कुरो ।
(५) फोएरो ..चलाउदै बढाउदै लान्छु है ।
(६) ओ रा ह ..पकन्दी जस्तै कोरशको अलाप हो ।
(७) थक्लालिङगेन ..सम्पुर्ण शरिर
(८) साम्ब्रिप्पा ..मानवीय शारिरिक छांया । हाम्रो जिउको छांया ।
(९) सेक्मूरी ..याक्थुङबा (लिम्बु) को जातिय पहिचानी फूल । सिरको फूल । लिम्बुवानी राष्ट्रिय फूल ।
(१०) साक्थन्थुन् ..च्याब्रुङ्ग नचाइको थुप्रै तालहरुमध्येको एक ताल जस्लाई मध्यन्नतिर नाचिन्छ ।
(११) मेत्काम्गाम् ..या काम्मा ..बेहुला बेहुलिको फिलामाथि फिला र हातको पन्जामाथि पन्जा खप्टयाई राखेको मूल लगनको बेलामा नाचिने

च्याबूङ्गको एक प्रमुख तालको नाम ।
(१२) कुस्रक्पा ..नेपालका आदिबासी जात जातिहरुको हरेक प्रकारको नचाइको शुरु र अन्त्य यही तालबाट हुन्छ । त्यो धामी नाच होस या चण्डी अथवा धान नाचको लाम्बरी (लाम फरिक) या अन्य कुनै ।
(१३) हाक्पारे ..याक्थुम्बा (लिम्बु)हरुको शास्त्रीय (क्लाशिकल) गायनको संज्ञा हो ।
(१४) ख्याली ..धारा प्रवाहमा बोल्नु पर्ने लिम्बु भाषाको छन्दात्मक सम्बाद हो । सबैभन्दा गारो बिधो हो यो । चानचुने दिमाग हुनेले यो ख्याली आंटै गर्दैन । कवितै कविताबाट सवाल जवाफ गर्नु सक्नु पर्छ ।
यस्तो भन्न सक्ने सयमा १०सम्म मुस्किलले पाइन्छ । त्यसैले यो बिधा लिम्बु जातिमा लोप हुन लागीरहेको छ । जुन क्यासेटतिरमात्र सुन्न पाइन्छ । वास्ताबिक्तामा थोरैमात्र । ख्यालीको बचाउको निम्ती यस्को प्रतियोगीताको आयोजनाहरु गरी रहनु पर्छ ।
(१५) पालाम् ..लिम्बुवान राज्यको सबैभन्दा बढी चल्तीको भाषाको नाम हो पालाम । पा भनेको पुर्खा र लाम भनेको बाटो अर्थात पुर्खाहरुको सांसकृतिक पक्षको बाटोलाई अबिरलरुपमा पछयाइरहनुको अर्थ बताउछ । पालाम् शब्द र संज्ञाले ।
(१६) लकन्दी ..शाही बरियात । शशस्त्र अंगरक्षकहरु द्धारा शुशजित र शुरक्षित बेहुली पुरयाउने जन्ती जस्मा छोरामान्छेको संख्या ६ जनाभन्दा धेरै हुनु हुदैन । बेहुला र लकन्दे र चार जना बन्दुके (बडीगार्डहरु) जस्मा बेहुला तर्फो २ र बेहुली तर्फो २ गरी चार जना हुन्छन । तर हिजाज जनैधारीहरुको सिकोगरी लिम्बुहरुले आफनो संस्कारहरुमा बिकृती र बिसंती भित्रयाउदै छन भन्ने गुनासो । बिषेश धरानको लाहुरे सामाजबाट गोडधुवा (दैजो) र पुरुष जन्ती जाने चलनको । जुन खराब हो ।